Skagfirðingabók - 01.01.1985, Blaðsíða 18
SKAGFIRÐINGABÓK
Staðarhreppi stofnuðu félagið. „Kvenfólk var ekkert í fé-
laginu,“ segir Arni, „því að Jón vildi ekki hafa það með“
(M.H.G., 20). Af þessum orðum og öðru má ráða að skoðana-
ágreiningur hefur snemma myndast milli Árna og Jóns, þó að
þeir spryttu upp í svipuðum jarðvegi. Mikilhæfir hafa báðir
verið en of ólíkir til að geta starfað vel saman til lengdar.
Piltarnir í Æskunni komu saman hálfsmánaðarlega, iðkuðu
íþróttir og héldu málfundi. Ekki virðist fundargerðabók Æsk-
unnar hafa varðveist. Hins vegar er enn til blaðið Æskan,
handskrifað á árunum 1906 og 1907 (á þeim tíma var Árni er-
lendis). Blaðið „kom út“ á fundum félagsins og var ætlað að
þjálfa félagana í ritleikni. Viðfangsefnin eru yfirleitt nokkuð
almenns eðlis, tengjast gjarnan búskap, og oft eru áhrif Hóla-
skóla auðsæ. Ein greinanna í Æskunni nefnist Hvað eigum við
að lesa f og önnur ber titilinn Hver eru einkenni hins sanna
föðurlandsvinar? og leynir sér þar ekki föðurlandsástin. Sama
er að segja um grein um Ameríkuferðir: „Það er óhætt að
fullyrða að það sem verst hefur farið með landið á síðari árum
eru Ameríkuferðir". Málhreinsunarmenn láta einnig í sér heyra:
„Eða skyldi ekki fara betur á því í ljóðum að nefna „röst“ eða
(þ. e. heldur en) „kílómeter“, eða rastarsteinn eða (þ. e. heldur
en) kílómeterssteinn.“ Ritdeilna verður vart, í gamni og alvöru.
Nærri má geta að umfjallanir sem þessar, í ræðu og riti, hafa
ásamt íþróttunum örvað hina ungu menn á margan hátt.
Af fyrstu gjörðabókum Ungmennasambands Skagafjarðar
(sem upphaflega hét Samband málfundafélaga Skagafjarðar,
S. M. F. S.) má fræðast nokkuð um starf hinna fyrstu
ungmennafélaga í héraðinu. Það eru ungmennafélögin í Staðar-,
Seylu- og Lýtingsstaðahreppum sem hafa forgöngu um þetta
samband, sem telst stofnað í Vík 17. apríl 1910. Brynleifur
Tobíasson í Geldingaholti var fyrsti formaður þess, féhirðir var
Jón á Reynistað, en ritari Arni í Vík. I gjörðabók er greint frá
allmiklum umræðum á stofnfundi vorið 1910. Snerust þær um
16