Skagfirðingabók - 01.01.1985, Síða 109
GRAFSKRIFT UM YTRI-HOFDALAFÓLK
ar, en nefna má, að Metúsalem var allmörg ár á efra aldri í útsveitum
Skagafjarðar og höfundur þáttarins, Benedikt frá Hofteigi, bjó um eitt
skeið í Skagafirði. Hefur hann þar trúlega heyrt vísuna eða kvæðið og fært
með einhverju móti yfir á „Pétursson Sala“.
Jón Sigurðsson, sem kvæðið orti, var fæddur á Hofstöðum árið 1847 og
dó 1924 á Skúfsstöðum. Hann reisti bú á Ytri-Hofdölum vorið 1879, en
fluttist 1883 að Skúfsstöðum, eignaðist jörðina og bjó þar til 1915. Jón var
greindur maður og stórbrotinn á marga lund, átti enda til gáfufólks að
telja. Hann var snjall hagyrðingur og hraðkvæður, en lítt hélt hann til haga
ljóðum sínum, svo að nú mun fátt eitt kunnugt eftir hann, helzt nokkrar
lausavísur, sem geymzt hafa í minni afkomenda hans og frænda sumra.
Kveðskapur hans var mest tækifærisvísur og kvæði og einkenndist af
glettni og gamansemi, eins og eftirfarandi kvæði ber með sér. Tildrög þess
voru þau, að á heimilið kom ljóðabók, sem bar heitið Stúlka, höfundur
Júlíana Jónsdóttir. Var þetta fyrsta ljóðabók, sem kom út hérlendis eftir
íslenzka konu, árið 1876. I bókinni var m. a. grafskriftarkvæði undir sama
hætti og Jón hefur á sínum brag.
Kvæðið mun að hluta til ort seinni part vetrar 1880. Til þess bendir
umsögn höfundar um sjálfan sig í 8. vísu, „níu mánuði bóndi réð,“ og
einnig vísan um Guðlaugu Indíönu, „ára fjögurra, sem deyja vann,“ fædd
13. október 1875. Hins vegar komu vinnumennirnir Jón Asmundsson og
Benedikt Hannesson ekki að Ytri-Hofdölum fyrr en 1881. Verður því að
ætla, að þeir hafi síðar fengið sínar grafskriftir. En þetta atriði skiptir
raunar litlu. Kvæðið er ágætt dæmi um, hvernig alþýðufólk á fyrri tíð fann
sér dægrastyttingu. Kímileg grafskrift yfir heimafólk þótti góð skemmtun
og hefur vafalaust enzt til umræðu nokkrar kvöldstundir.
Nánari skilgreiningu á heimilisfólki hef ég bætt aftan við hvert erindi.
Hj. P.
1. Hér hvílir Rannveig önduð ekkja,
ellefu barna móðir var.
Líferni hennar þjóðir þekkja,
þarf ekki minnar lýsingar.
Inni á fótum sínum sat,
samt úr ellinni dáið gat.
Rannveig Guðmundsdóttir móðir Jóns, fædd 1823, dáin 1885
á Ytri-Hofdölum. Hún var dóttir Guðmundar (eldri) Olafs-
sonar frá Vindhæli á Skagaströnd, bónda á Hellulandi, og konu
107