Jón á Bægisá - 01.04.1997, Blaðsíða 53

Maðurinn sem alltaf vantaði salernispappír
Undir vaskinum á baðherberginu var tágakarfa. Þar sameinuðust
sparsemi hans og stjórnmálaskoðanir á óvæntan hátt. Karfan var yfir-
full af auglýsingum þar sem fólk var hvatt til að kaupa hluti eins og
álglugga, nýjan miðstöðvarketil eða alfræðiorðabók. Þarna voru ótelj-
andi fjáröflunarbréf. Þessa auglýsingabæklinga notaði hann í staðinn
fyrir klósettpappír. Vegna þess hve vandaður pappírinn í þeim var
stíflaðist salernið oft, en Einar kvartaði aldrei. Hann náði bara í
drullusokkinn og á meðan við systkinin horfðum heilluð á, losaði
hann stífluna. Birgðirnar af bæklingum endurnýjuðust í sífellu því ef
hann sá eitthvað auglýst með fyrirheitum um að hann yrði auðugri,
hamingjusamari eða heilbrigðari af að kaupa það, skrifaði Einar alltaf
bréf og bað um upplýsingar. Að sögn póstmeistarans fékk frændi
minn meiri póst en nokkur annar í héraðinu.
Þótt alltaf væri þarna mikið af stjórnmálabæklingum (á hverju ári
sendi hann samviskusamlega dollar til allra stjórnmálaflokkanna og
fékk í staðinn endalausan straum af upplýsingum og áróðri), var
hann róttækur í stjórnmálaskoðunum án þess að fylgja ákveðnum
flokki. Stundum lá honum hlýtt orð til Tommy Douglas og Sam-
vinnuhreyfingarinnar. Það sem hann hafði að segja um Þjóðernis-
demókrata, Frjálslynda og íhaldsflokkinn var of ærumeiðandi til að
hafa það eftir.
Arangurinn af öllum þessum lestri og umræðum var sá að þegar ég
var kominn í þriðja bekk kom ég kennurum mínum á óvart með því
að vita nöfnin á hinum ýmsu stjórnmálaflokkum og hvernig stefnu-
skrár þeirra voru. Einu sinni þegar ég spurði frænda minn hvernig
hann kysi, gekk hann fram af móður minni með því að segja mér að
ef hann kysi einhvern tíma, yrði val hans byggt á því hversu raka-
drægur pappírinn í áróðursbæklingum flokkanna væri. Því meira
glansandi sem pappírinn væri því síður væri hlutaðeigandi flokki
treystandi.
Aberandi í staflanum voru bæklingar og bréf frá trúfélögum sem
báðu um eða heimtuðu peninga. Arin sem við fórum í þessar heim-
sóknir, varð ég sérfræðingur í þeim ýmsu brögðum sem hægt er að
beita til að ná sparifé af veikgeðja, sjúku, hræddu, öldruðu og fáfróðu
fólki. Á þriðja ári í sálfræði skrifaði ég ritgerð um tilfinningaþátt fjáröfl-
unar og kallaði hana „Fagnaðarerindi dollarsins“. Ég fékk A í einkunn
og atvinnutilboð frá sambandi fyrrverandi stúdenta.
Hann var, eins og ég sagði, sérkennilegur maður skapstyggur og
áhyggjufullur, dökkur yfirlitum, þungur á bárunni, mjög þrætugjarn um
stjórnmál, trúarbrögð og hagfræði, en talaði næstum aldrei um sjálfan
sig. Einu sinni síðla kvölds eftir að hafa drukkið fimm eða sex heima-
bruggaða bjóra sagðist hann engan metnað hafa nema þann einn að
negla bankastjóra á hvern girðingarstaur allt í kringum landareignina.
Þar sem ummál hennar var fjórar mílur hefðu bankastjórar orðið eins
d Æayriid - HVAT? TALA THU ISLENZKU?
51