Jón á Bægisá - 01.04.1997, Blaðsíða 13

Xalda stríðið
honum frásögnina í munn og sýnir að hann hafi talað bjagaða ensku,
með hreim, en þar tvítekur hann „Ja, well“ (Confessions, 165-66).
Óbeinu skilaboðin um enskukunnáttuna skila sér ekki í þýðingu
Margrétar, sem breytir beinni frásögn í óbeina, en hinsvegar nær hún
fyllilega skoplegum blæ lýsingarinnar og miðlar þeim persónu-
einkennum sem frásögn Jakobs gefur til kynna (Játningar, 185).14
Framandlegir „hnökrar“ í stoðvef skáldverks
Úr yfirborðshnökrum má greiða án þess að kanadísk áferð á íslenskri
menningararfleifð glatist. En í sögutúlkun sem miðast við kanadísk-
ar menningaraðstæður kemur upp djúpstæðari vandi; hún getur vik-
ið verulega frá íslenskri sögutúlkun og ef við henni er hróflað getur
bygging sjálfs verksins riðlast. Á þetta reynir mjög í The Viking
Heart, sem rekur landnámssögu Islendinga á Nýja Islandi og í
Winnipeg. Laura naut feykilegra vinsælda í Kanada, vann til marg-
víslegra bókmenntaverðlauna og nær allir samtíma ritdómar luku
miklu lofi á verk hennar, en The Viking Heart var einna vinsælust.
Vestur-íslendingar kunnu Lauru þó litla þökk fýrir og fannst bókin
meingölluð.
Ýmsar söguskýringar Lauru á lífi og sérkennum íslenskrar þjóðar
í The Viking Heart eru enn sérstæðari en í Játningum og þar víkur
hún einnig frá íslenskum staðháttum og nafnahefð. í upphafskafla
bókarinnar vaknar fjölskylda aðalsöguhetjunnar, Borgu Halson, upp
frá værum svefni við eldgos. Glóandi björgum og gjósku rignir yfir
bæ þeirra, en þau komast undan á árabáti sem er í fjörunni neðan við
bæinn, öll nema bróðir Borgu sem ferst í gosstróki þegar hann vill
forða kvikfé sem hraunstraumur hefur króað af. Þessi hádramatíska
lýsing, sem átti að skýra búferlaflutninga Islendinga til Vesturheims,
féll ekki í góðan jarðveg meðal þeirra.15 í Játningum sínum játar
Laura að sér hafi sviðið fálætið sem The Viking Heart mætti meðal
íslendinga í Kanada og að hún hafi vísvitandi tekið sér skáldaleyfi í
14 Margrét þýðir einnig yfir í óbeina orðræðu slagorð sem Laura tileinkar Gunn-
ari Hámundarsyni í Confessions til að skýra hvers vegna hann kaus ekki að
fara úr landi og forða lífi sínu, en slagorðið „Aldrei ad guggna!“ (51) minnir
grunsamlega á Jón Sigurðsson. Þetta leysir Margrét smekklega með: „Þess
vegna hopaði Gunnar aldrei á hæli“ (58).
15 Daisy L. Neijmann getur annarra ástæðna höfnunar í greininni „íslenska rödd-
in í kanadískum bókmenntum" (Skírnir 170 (1996): 145-71). { neðanmáls-
grein nefnir hún að í bókmenntalegri samantekt sinni á íslenskum skáldskap
hafi Stefán Einarsson talið of rómantískan stíl helstu skýringuna, en Kirsten
Wolf sjái hana í nýlegri grein sinni í ljósi dræmra undirtekta við skrif kvenna
(156). Sjálf segist Daisy hallast að því að margar ástæður hafi verið samverk-
andi, en mynd Lauru af Vestur-íslendingum hafi stangast á við þá sem þeir
vildu sjálfir sýna bresk-kanadíska meirihlutanum. Eins og Margrét skýrir í for-
mála var Lauru mikið í mun að efla hag og virðingu íslendinga í Vesturheimi.
Einkum í The Viking Heart var hún óspör á yfirdrifnar lýsingar á yfirburðum
íslenska kynstofnsins. Þótt flestum þyki lofið gott er hætt við að lesendum
d - HVAT? TALA THU ISLENZKU?
11