Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2011, Page 56

Hann [spekingurinn] rannsakar speki hinna fornu manna
leggur sig eftir spádómum.
Hann safnar orðræðum víðkunnra manna,
og kafar í dæmi orðskviðanna. ...
Höfðingjar kveðja hann til þjónustu, ...
Hann ferðast meðal framandi þjóða
og reynir menn að góðu og illu (Sír 39.1-4).
Ben Síra er persónugervingur hinnar vaxandi lagahefðar gyðingdómsins
(hebr. halakha) á sinni tíð en í þeirri lagahefð öðlast gjörvöll ritningin og
túlkun á Lögmálinu kennivald guðlegrar opinberunar. Ben Síra sameinar
um leið helleníska menningu og Gyðinga, segir Sigal, nokkuð sem nær
hámarki í persónu Páls postula. Hin eiginlega rabbínska hefð er tileinkuð
Símoni hinum réttláta (snemma á fyrstu öld f. Kr.) en ekki eru þekktar
lagahefðir sem honum hafi verið tileinkaðar. Ekki er talið að skólar rabbína
hafi sameinast um samhljóma álit í ýmsum málum en hver skóli haldið
fram sinni skoðun í álitamálum eftir því sem verða vildi. Einhvers konar
ráðstefnuhald er þó þekkt frá því að annarri öld f. Kr. af slíkum toga eða
sajnræðuvettvangur um lagatúlkun.22
í Mishna Abot, ef til vill elsta hluta Mishna, er leitast við að tengja arfleið
rabbínanna við Sínaí hefð lögmálsins í gegnum spámannahefð og presta af
meiði Sadoks. Abot gefur til kynna að halakha hefðin hafi sama kennivald
og Lögmál Móse vegna þess að hún sé í beinu framhaldi af verkum presta,
spámanna og spekinga Biblíunnar og að fulltrúar þessara stofnana hafi setið
þing (hebr. sanhedrin) á annarri öld f. Kr., sem Mishna dregur saman í eina
mýtólógíska ráðstefnu, Þingið mikla (e. The Great Sanhendrin), þar sem
líka Símon hinn réttláti á að hafa tekið þátt, en óljóst er hver sá Símon var
eða átti að hafa verið. Sumir tengja hann við annan æðstaprest Hasmónea
tímabilsins laust eftir miðja aðra öld f. Kr. en aðrir við annan Símon sem
var uppi hálfri öld fyrr.23 Fleiri einstaklingar eru tilgreinir í Abot til að gefa
ákveðnum sjónarmiðum kennivald. Þannig er Antígónus, óþekkt persóna,
hafður með ásamt Símoni til að halda vörð um hlutverk grískrar tungu
sem skuli nota til jafns við hebresku fremur en arameísku eða sýrlensku.24
En rétt eins og þingin eru sett undir einn hatt er eins líklegt að báðar
þessar persónur eigi sér ekki sagnfræðilegar fyrirmyndir. í rabbínskum
22 Sigal, sama rit, s. 40—43.
23 Sigal, sama rit, s. 43-45.
24 Sigal, sama rit, s. 46.
54