Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2011, Síða 93

I umfjöllun sinni um viðhorf í nútímaguðfræði ítrekar Sigurbjörn mikil-
vægi sögurýninnar fyrir kirkju og kristni. „Það er óumdeilt af öllum,
að söguleg, óvilhöll, í fyllsta máta fræðileg biblíugagnrýni sé ekki aðeins
réttmæt, ekki aðeins vísindaleg krafa og almenn menningarnauðsyn, heldur
líka lífsnauðsyn fyrir kirkjuna.“75 Sigurbjörn tekur þar með undir megin-
kröfu frjálslyndu guðfræðinnar. Hann bætir við að hver kynslóð mótist af
tíðaranda sínum um efnistök og spurningar sem leitað er svara við. Þannig
séu runnir upp nýir tímar sem kalla megi „post-liberal“, en ekki „post-
critical“ og vitnar í C.H. Dodd (1884-1973).76
Að mati Sigurbjörns koma áherslur og niðurstöður frjálslyndu guðfræð-
innar vel fram í riti Adolfs Harnacks, sem fyrr er getið, Das Wesen des
Christentums. Markmið hans var að losa fagnaðarerindi Jesú við „umbúðir
trúarlærdómanna, kirkjukenningarnar um guðdóm Krists og endurlausn
mannsins fyrir friðþægingardauða hans á krossinum og upprisu hans“.77
Leitað var að kjarnanum, hinum sögulega og raunverulega Jesú sem boðaði
„föðurinn og eilíft líf mannsálarinnar“.78 Rætur kenninga kirkjunnar um
Krist er aftur á móti að finna í guðfræði Páls postula, segir Sigurbjörn, þess
vegna var slagorðið „aftur fyrir Pál til Jesú sjálfs“ fram sett.79 Þessi skoðun
hefur aftur á móti ekki haldið. Nýjustu rannsóknir sýna að einmitt krists-
fræðin og frelsunarfræðin eru upprunalegasta efni texta Nýja testamentisins.
Það má þegar finna hjá Jesú og í boðun hans. Munurinn á prédikun Jesú
og Páls er ekki innihaldsleg. Sigurbjörn vísar máli sínu til stuðnings til rita
Alberts Schweitzers (1875-1965), Charles Harolds Dodds, Rudolfs Otto
(1869—1937), Pauls Althaus (1888-1966), Rudolfs Bultmanns (1884-
1976) og Karls Barths (1886-1968).80 Hann tekur undir sjónarmið Pauls
Althaus sem segir: „Jesús talaði ekki eins og Harnack hélt fram, aðeins um
Guð og mannsálina, heldur boðaði hann, að Guðsríki væri með sér komið,
endalok heimsins, hin mikla úrslitastund.“81 Niðurstaðan er sú, að mati
háskólafyrirlestrar, ritstj. Steingrímur Þorsteinsson, Reykjavík 1948, 298-310 (endurprentað í:
Sigurbjörn Einarsson, Coram Deo, 235-245).
75 Sigurbjörn Einarsson, „Viðhorf í nútímaguðfræði", í: sami, Coram Deo, 46.
76 Sigurbjörn Einarsson, Sama rit, 48.
77 Sigurbjörn Einarsson, „Nútímaviðhorf í guðfræði", 147.
78 Sigurbjörn Einarsson, Sama rit, 148.
79 Sigurbjörn Einarsson, Sama rit, 148.
80 Sigurbjörn Einarsson, „Nútímaviðhorf í guðfræði", 148-150; sami, „Viðhorf í nútímaguðfræði“,
52, 53, 59.
81 Sigurbjörn Einarsson, „Nútímaviðhorf í guðfræði", 150.
91