Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2011, Blaðsíða 100

Fræðsla og forvarnir gegn kynferðislegu ofbeldi
- Marie M. Fortune
Með hliðsjón af ofangreindu beinir þessi grein sjónum að því hvernig kristin
kirkja geti komið til móts við þolendur kynferðisofbeldis á réttlátan og
kærleiksríkan hátt. Farið verður í smiðju til einnar virtustu fagmanneskju á
sviði fræðslu- og forvarnamála um kynferðislegt ofbeldi í trúarlegu samhengi
í Bandaríkjum Norður Ameríku, dr. Marie M. Fortune, og rýnt gaumgæfi-
lega í skrif hennar um efnið. Fortune er guðfræðingur, vígður prestur í The
United Church of Christ, auk þess að vera stofnandi og veita forstöðu Faith
Trust Institute í Seattle.4 5 Fortune sem hefur unnið að forvörnum kynferðis-
ofbeldis innan kristinna kirkjudeilda um þriggja áratuga skeið gaf út bókina
Sexual Violence. The Unmentionable SiU árið 1983 þar sem hún fjallar um
kynferðislegt ofbeldi frá sjónarhóli guðfræði, siðfræði og sálgæslu. Markmið
bókarinnar var að rjúfa þögnina um kynferðislegt ofbeldi innan kristinna
kirkna og leitast við að þjálfa presta og annað starfsfólk kirkjunnar í að
styðja og reisa upp fórnarlömb kynferðisofeldis. 6 I upphafi bókarinnar spyr
Fortune hvers vegna þögnin um kynferðilegt ofbeldi hafi verið svo lífseig.
Svar hennar sem er í nokkrum liðum felst í að, í fyrsta lagi sé ástæðan sú
að það séu konur og börn að stærstum hluta, sem séu fórnarlömb þess.
Konur og börn hafi sögulega lotið valdi karlmanna, eiginmanna og feðra,
og það vald hafi þeir iðulega misnotað í krafti hugmynda menningarinnar
um yfirburði karla og ágæti. Þögnin um kynferðislegt ofbeldi gegn konum
og börnum er því ekki tilviljun, að hennar mati, heldur rökrétt niðurstaða
menningar sem upphefur hið sterka og lítur niður á hið veika og smáa.
Þögnin viðheldur þeirri stöðu mála.7
í öðru lagi heldur Fortune því fram að þögninni sé viðhaldið með því að
hugmyndum um kynlíf og ofbeldi sé ruglað saman. Kynlíf er einkamál og
því sjaldan rætt en eins og hún bendir á þá snýst kynferðislegt ofbeldi ekki
4 Sjá nánar um þessa stofnuna og verkefni hennar á heimasíðu Faith Tmst Institute á vefslóðinni:
http://www.cpsdv.org/
5 Fortune, Marie M. 1983. Sexual Violence. The Unmentionable Sin. An Ethical and Pastoral
Perspective. Cleveland, Ohio, The Pilgrim Press.
6 Fortune skrifar í inngangsorðum sínum í Sexual Violence 1983: „This book is part of breaking the
silence in the church surrounding sexual violence. It does so in such a way as to enable the church
to respond to its calling to no longer pass by on the other side.“ bls. xiv.
7 í þessu samhengi er vert að benda á bækur Grace M. Jantzen, Foundations ofViolence frá 2004
(London, N.Y., Routledge) og Violence to Eternity (Sama forlag og staður) þar sem hún rekur þræði
dýrkunnar á ofbeldi aftur til hins gríska goðaheims og áfram innan gyðingdóms og kristindóms.
Þessar bækur byggja sterkan grunn undir kenningu Fortune, að mínu mati.
98