Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2011, Blaðsíða 118

merkingu. Það snertir hið persónulega svið jafnt sem hið samfélagslega
og snýst í raun um öll mannlegt tengsl. Syndin felur í sér bæði rof á
trausti manneskjunnar til umhverfisins og rán á siðferðilegu valdi yfir
eigin lífi og velferð. Þolendur kynferðislegs ofbeldis eru oft og tíðum
rændir möguleikum til að lifa og taka þátt í samfélaginu á siðferðilegan
og virkan hátt. Ofbeldið lamar hæfileika þeirra til að stjórna eigin lífi og
taka siðferðilega ábyrgð á því. Það er við þessum afleiðingum kynferðis-
legs ofbeldis sem samfélagið allt - þar á meðal kirkjan — þarf að bregðast.
I sálgæslu kirkjunnar þarf réttlæti að vera í brennidepli allrar vinnu með
þolendur kynferðislegt ofbeldis, það er réttlæti eins og þolendur þess
skilja það. Fortune fjallar um sjö mismunandi atriði sem tengjast þessari
réttlætisvinnu sem miðar að bata þess einstaklings sem orðið hefur fyrir
kynferðislegu ofbeldi. Mikilvægi þess að þolandinn fái að segja sögu sína
og fái viðurkenningu á verknaðinum eru þar fyrst á dagskrá. Síðan koma
samúð, nauðsyn þess að vernda hina veiku gegn áframhaldandi ofbeldi
geranda, ábyrgð geranda, miskabætur og uppreisn æru. Ekki er mögulegt
að raða þessum atriðum eftir mikilvægi: Öll leika þau mikilvægt hlutverk
á bataferlinu hvert á sinn hátt. Mjög mikilvæg spurning er hvernig bati
þolanda tengist því að hann eða hún fyrirgefi geranda. Guðfræðilega og
siðfræðilega er þetta mikil glíma og niðurstaða Fortune er að aldrei megi
knýja á um að þolandi kynferðislegs ofbeldis fyrirgefi geranda heldur sé
fyrirgefning einungis mögulegt en ekki nauðsynlegt skilyrði bata.
Útdráttur
í þessari grein er sjónum beint að guðfræðilegu og siðfræðilegu framlagi einnar
virtustu fagmanneskju á svið fræðslu- og forvarnarmála um kynferðislegr ofbeldi
í trúarlegu samhengi, dr. Marie M. Fortune. Fortune er gagnrýnin á guðfræðinga
og kirkjuna og heldur því fram að þessir aðilar hafi allt of lengi skorast undan
ábyrgð með því að vanrækja þennan málaflokk og þar með hafi þeir fetað í fótspor
Levítans og prestsins í frásögu Lúkasarguðspjalls (Lúk 10.25-37) í stað þess að
fylgja Jesú sem hvatti til þess að fylgja fordæmi miskunnsama Samverjans. Greinin
fjallar um hvað felst í því fýrir kirkjuna að gerast hinn miskunnsami Samverji
gagnvart þolendum kynferðislegs ofbeldis.
English summary
The article focuses on the theological and ethical contribution of the author of
the groundbreaking books Sexual Violence: The Unmentionable Sin from 1983 and
Sexual Violence. The Sin Revisited 2005, Marie M. Fortune. Fortune challenges