Orð og tunga - 01.06.1988, Síða 177

Jón Hilmar Jónsson: Sagnorðagreining Orðabókar Háskólans
165
geyma
xiii
geyma
eg þins Nafns / Og geyme at þijnu Lögmaale.
(Sálm. 119, 55 (GÞ)); fi7 *Þier geymed Guds
ad Dome / giæted jafnan Riettlætes. (Vísnab.,
191).
GEYMA E-Ð: ■ 1. varðveita e-ð (til að nota
það síðar) ml7 og [d: hver sem] ber iafnann AJ
Iesu Christi pijslar minning i sijnu hiarta sa
geimir hinn dyrasta hlut. (HPPass., 4); sl7 málsh.
Betra er geymt, enn gleymt. (GÓlThes., 323);
sl7 Hann geymer dýrt, sem Frid geymer. málsh.
(GÓlThes., 1400); sl7 Þad giorer hvorn málsh.
gódann, hann geymer vel sitt. (GÓlThes.,
3587); msl8 þat gjorir hvern goodann at geima
vel sitt. (JÓGrvOb.); fi9 Betra er geymt enn málsh.
gleymt. (GJ., 49); fl9 Ekki þarf að geyma það • • •
ekkért er. (GJ., 79); fl9 Sérhvað er bezt heima • • •
geymt. (GJ., 304); fl9 Það er bágt að geyma •••
það, sem margir girnast. (GJ., 361); fl9 Það •••
er gleymt, sem geymt er hjá þér. (GJ., 366); •••
f 19 Hann geymir dýrt, sem friðinn geymir. • • •
(GJ., 133); fi9 Þau epli sem mann vil geyma, • ••
skal varliga afplokka. (GJ., 397); fi9 Ekki •••
geyma allir það bezta til þess síðasta. (GJ., •••
73); mi9 Það er íllt ad geyma, sem allir girnast. • • •
(SchMál. I, 55); f20 Það er geymt, en ekki málsh.
gleymt. (Eimr. 1904, 140); m20 vemdargripur,
sem amma mín átti og ég hef geymt eins og
sjáaldur auga míns. (JBjornJómf., 240); Það málsh.
gerir hvern góðan að geyma vel sitt. (Tms.).
■ 2. gæta e-rs, halda vörð um e-ð sl6 þeim C1
ædstu Skialldsueinum / sem geymdu Dyrnar
a Ivongsins hwse. (lKong. 14, 27 (GÞ)); si6og
[d: guð] sette Cherubin fyrer Alldingardinn
Eden / ... til ad geyma veigen (sem liggr)
til Lijfsins tries. (lMós. 3, 24 (GÞ)); sl6 eg
skyllde vera geymslu kona Vijngardsinns /
Enn eg geymda ecke minn Vijngard þann
eg hafde. (Ljóð. 1, 6 (GÞ)); fl7 að vakta og
geyma allan reka staðrins frá óseyri. (Alþb.
V, 241 (1632)); msi7 *Portin geymdu brynju
brjótar bragðastórir. (KolbGrSvr. IV, 15);
mi9 Þá er fólk á bænum var við útistorf
geymdu kerlingar þessar baðstofuna. (JAÞj2.
V, 409); si9 Nú skyldu allir hafa hugsað, að
vel væri geymd grofln helga. (Skuld. 1882,
35 ); geyma garðinn Sagt er um þann sem málv.
síðastur er grafinn í kirkjugarði að hann
geymi garðinn. (Tms.). ■ 3. halda e-u kyrru
e. föstu si6 Heimsker tala drambsamliga /
Enn vitrer Menn geyma sinn Munn. (Orðskv.
14, 3 (GÞ)); msi9 *Hvorki slægð né harðúð
hjortun vinnur, / Hugi manna geymir enginn
fjotur. (GThLjm., 15). ■ 4. hafa e-ð hugfast;
halda e-ð, vera minnugur á e-ð fl6 Það er D1
upphaf máls míns, að eg vil yður biðja, að
þjer hlýðið mjer, og geymið gerla það, hvað
eptir fer. (TBókm. XVII, 122 (ca. 1500));
ml6 kennit þeim og at geyma allt huat eg baud
ydr. (Matt. 28, 20 (OG)); mi6 hans moder
geymdi oll þessi ord i sinu hiarta. (Lúk. 2,
51 (OG)); ml6 geyme huer dandemann sina
skylldu hid besta, enn Gud geyme oss alla
sidann. (Alþb. I, 7 (1561-65)); sl6 Enn þad
geymde Iehu ecke / ad hann vardueitte ad
ganga i DRottens Isrctels L0gmale. (2Kong. 10,
31 (GÞ)); ml7 *giæt vel ad geimir þetta, /
Gudz ord og truna rietta / medkiendu liost
og leint. (HPPass. XIII, 9); mi9 hans brædur
0fundudu hann; en fadir hans geymdi þetta hjá
sér. (lMós. 37, 11 (1841)). ■ 5. fela e-ð i sér
geyma illan/góðan mann vera slÆmur/góður ai
t eðli sínu fi8 *Arngrímur geymir illan mann.
(PVídVísn., 136); ml9 *Gamli Nói gremjast
vann / geimdi þó ei vondan mann. (HJHjálm.
III, 7); hafa e-d ad geyma innihalda e-ð
ml9 vaknar þá hjá honum mikil laungun
eptir að vita, hvað pokinn hafi að geyma.
(JÁÞj. II, 462); f20 þcið [d: handritið] hefur
að geyma alt það sem logmaður þurfti á að
halda. (Skírn. 1913, 311); ltafa illan/góðan
mann að geyma vera slæmur/góður í eðli aT
sxnu sl7fl8 Hvijlijkann mann hver hefur ad
geima, kann ad siaast. (ArndtKrist. I, 392);
sl9 Þá fór liún að ráða í það, að Jón hefði ekki
góðan mann að geima. (Heimd. 1884, 164);
sl9 að Vermundur drottinskarl hcfði slæman
mann að geyma. (Sogísf. II, 91); f20 að hver
bóndagarmur hafi ‘góðan mann’ að geyma.
(Réttur. 1932,145); fm20 ég ... fann þá oft, hve
góðan mann hann hafði að geyma. (JPAustant.
III, 14). ■ 6. fresta e-u ml9 bað hún liann E1
að geyma að halda brúðkaupið í fjorutíu
daga. (JÁÞj2. V, 42). ■ 7. leggja tugtölu
úr samlagningu e. margföldun til hliðar (til
að bæta henni við summu næsta talnasætis)