Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2016, Blaðsíða 86

85
orsaka eða afleiðinga. „Tilgangurinn er ekki að endurskapa eitthvað sem
virkar trúverðugt eða „ekta“ heldur að leiða fram þversagnir og óvissu
andartaksins“. Túlkun hennar byggir ekki aðeins á víðtækri rannsókn-
arvinnu, heldur einnig á nákvæmri þekkingu á sögulegum persónum og
atburðum. Cixous telur að fjölmiðar geti ekki haft spádómshlutverk og að
þeir veigri sér við að ögra.20 Leikhúsið verður þannig í meðhöndlun henn-
ar „staður minninga“, staður þar sem hið liðna verður aftur (og gengur
aftur) en í þágu þess sem er og gæti orðið.
Almennt er Cixous bæði gagnrýnin á hreinræktaða málafylgju sem og
hugmyndina um hinn „óvilhalla sagnfræðing“. Derrida hélt því reyndar
fram að Cixous læsi fleiri skjöl og heimildir við undirbúning leikrita sinna
en „heill her sagnfræðinga“ kæmist yfir.21 En að hennar dómi eru sagn-
fræðingar ekki „hlutlægir“, þar sem þeir reyna stöðugt að koma skoðunum
sínum á framfæri í nafni fræðanna. Hún telur að leikskáldin séu „hlutlæg-
ari“ á þeim forsendum að þau þurfi að gera grein fyrir öllum skoðunum.
Eins og hún kemst að orði: „Nauðsynlegt er að setja sig í spor hverrar og
einnar persónu og sýna henni hluttekningu“.22 Hún deilir því á sagnfræð-
inga fyrir að sýna ekki nægilega mikla fjarlægð gagnvart viðfangsefnum
sínum. Þetta er í andstöðu við gagnrýni Maurice Halbwachs á sagnfræð-
inga fyrir að taka ekki afstöðu með þeim sem þeir fjalla um og tæta minn-
ingar í sundur með því að flokka þær með kerfisbundnum hætti og raða
þeim upp í tímaröð.23
Hins vegar er Cixous mjög meðvituð um sjálfsmyndir hópa og hlutverk
þeirra í að miðla minningum. Halbwachs færir rök fyrir því að minning-
ar tengist innbyrðis, ekki vegna þess að þær séu samfelldar í tíma held-
ur vegna þess að þær endurspegli heildarhugsun tiltekins hóps. Almennt
væri nægilegt að setja sig í spor hópsins, taka tillit til hagsmuna hans og
skoðana, til að kalla slíkar minningar fram.24 Í ákveðnum skilningi gengur
Cixous lengra en Halbwachs með áherslunni á and-minni og and-orðræð-
ur í andstöðu við ráðandi minningahópa. Þannig hafnar hún ekki aðeins
einsleitni félagslegra minninga, en kenning Halbwachs hefur einmitt verið
20 Bernadette Fort, „Theater, History, Ethics“, bls. 440.
21 Jacques Derrida, „H.C. pour la vie“, Hélène Cixous, croisées d’une œuvre, ritstj.
Mireille Calle-Gruber, París: Galilée, 2000, bls. 13–140, hér bls. 23.
22 Bernadette Fort, „Theater, History, Ethics“, bls. 439.
23 Sjá Maurice Halbwachs, Mémoire collective, París: Presses Universitaires de France,
1950, bls. 46.
24 Sama rit, bls. 68 og 71.
STJÓRNMÁL MiNNiNGA