Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Síða 14

14 TMM 2009 · 3
Herdís Sigurgrímsdóttir
Svo sem var í upphafi,
er enn – um sinn
Um Kader Abdolah og Hús moskunnar
Saga Írans er geymd í kjallara moskunnar. Þar í neðsta skoti, bak við læstar dyr,
liggur sagan í kössum. Í þessu óformlega skjalasafni liggja bréf og önnur mikil-
væg skjöl sem sagnaritararnir hafa safnað frá því aðalmoskan var byggð fyrir
átta öldum. Merkasta heimildin er hins vegar dag-
bækur sagnaritaranna. Þeir hafa samviskusamlega
skráð niður alla markverða atburði sem varða
húsið og fólkið í því, en einnig sögu borgarinnar
og landsins.
Það er ekki ímaminn, klerkurinn í moskunni,
sem skráir söguna, heldur húsráðandinn í húsi
moskunnar. Þannig hefur það verið um alla tíð og
þegar bókin hefst lítur ekki út fyrir annað en að
þannig muni það verða um aldir alda.
Húsi moskunnar mætti líkja við volduga kirkju-
jörð á Íslandi fyrri alda. Moskan tilheyrir húsinu,
ekki öfugt. Ímam moskunnar býr vitaskuld í húsinu, en það er ekki hann sem
er húsráðandi. Það er Aga Djan sem ræður í húsi moskunnar. Hann er einnig
leiðtogi kaupmannanna á basarnum.
Aga Djan er holdgervingur gamla tímans. Það er varla tilviljun að höfund-
urinn lætur hann hafa lifibrauð af því að framleiða og selja persnesk teppi,
klassíska munaðarvöru og eitt aðalsmerki Írans svo öldum skiptir. Aga Djan
selur fallegustu teppin á basarnum. Þau lætur hann hnýta í nærliggjandi
fjallaþorpum en hönnunin er eitt af best geymdu leyndarmálum húss mosk-
unnar.
Skáldsagan Hús moskunnar hefst á öndverðum sjöunda áratug tuttugustu
aldar. Tíminn í bókinni er óræður, hann er óteljandi. Það eru engin ártöl,
aðeins árstíðir. Moskan og húsið við hlið hennar hafa staðið í stað meðan tím-
anum skolar yfir þökin og meðfram veggjunum. Tíminn virðist tæpast dropa
inn í húsið eða moskuna. Í húsi moskunnar er ekki hlaupið á eftir nýjungum,
eins og útvarpi og sjónvarpi. Hvorugt er guði þóknanlegt, – veraldlegt pjátur.
B ó k m e n n t a h á t í ð
©
Jo
yc
e
va
n
Be
lk
om
TMM_3_2009.indd 14 8/21/09 11:45:27 AM