Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Síða 30

30 TMM 2009 · 3
B ó k m e n n t a h á t í ð
Sjón
Af beinum línum og hlykkjóttum,
refum og gisklistamönnum …
Um Jesse Ball
Þegar lesandinn nálgast lokablaðsíður The Way Through Doors, nýjustu skáld-
sögu bandaríska ljóðskáldsins og skáldsagnahöfundarins Jesses Ball, er ekki
laust við að hann fyllist kvíðablandinni sælu – eða galsafenginni angist – því
nú er farið að sjá fyrir enda þess ferðalags sem
hann lagði upp í er hann hóf lesturinn og nokkuð
ljóst að höfundurinn ætlar að hafa ráð hans og geð
í hendi sér allt til þess að punkturinn verður
(mögulega) settur aftan við síðustu setninguna.
Og hvers vegna skyldu svo ólíkar og mótsagna-
kenndar tilfinningar bærast með lesandanum? Jú,
sagan er slíkur undravefur, slíkt völundarhús, slík
kínversk kommóða að vinstri þumalfingurgómur
lesandans segir honum að ekki sé nokkur leið að á
þeim fáu blöðum sem eftir eru af bókinni finnist
nægt pláss til að þræðir hennar verði gerðir upp og
hnýttir, gangarnir kortlagðir og gengnir til enda, skúffum og hólfum lokað í
réttri röð svo eftir standi framhliðin slétt og felld. Og þótt þetta kunni að
hljóma ósanngjarnt í eyrum þeirra sem ekki hafa reynt á sjálfum sér þá skilur
lesandinn sáttur við verkið. Höfundurinn ætlar, sem sagt, sögunni að halda
áfram að vinda sig um huga þess sem las hana, að hún berist með honum út í
veruleikann, því þar á hún alla möguleika á að finna sér nýjar dyr að ganga
um.
En um hvað fjallar The Way Through Doors? Fyrir því er ekki létt að gera
grein í endursögn, hættan er sú að áður en maður viti af sé maður kominn á
fullan skrið að skrifa sinn eigin útúrdúr úr henni og vilji helst ekki hætta fyrr
en hann er kominn í bókarstærð. Svo mikið er þó víst að í bókinni segir frá
ungum manni að nafni Selah Morse, sem nýlega hefur verið ráðinn starfsmað-
ur hjá „sjöunda ráðuneytinu“ sem svæðiseftirlitsmaður í ónafngreindri banda-
rískri stórborg sem þó á flest sameiginlegt með New York. Starf hans felst í því
að hafa eftirlit með hverju sem honum og yfirmanni hans sýnist, einn daginn
geta þeir lokað fyrir vatnið í borginni, þann næsta skipað götusala að færa sig
af horninu sem hann hefur komið sér fyrir á. Vald þeirra er ótakmarkað og
óskilgreint. Jafnframt því að sinna starfi sínu fyrir sjöunda ráðuneytið er hinn
ungi Selah Morse höfundur nafnlausra dreifirita um ólík málefni, svo sem það
TMM_3_2009.indd 30 8/21/09 11:45:29 AM