Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Side 72

72 TMM 2009 · 3
Tryggvi Gíslason
Myndin af Jónasi
Talið er að engin mynd hafi verið gerð af Jónasi Hallgrímssyni í lifanda
lífi.1 Sú mynd af honum, sem þekktust er og oftast hefur verið notast við,
er vangamynd sem birtist fyrst framan við Ljóðmæli og önnur rit eptir
Jónas Hallgrímsson sem Hið íslenska
bókmenntafélag gaf út í Kaup-
mannahöfn 1883. Myndin er svo-
nefnt steinprent, litografia, gerð af
ónefndum listamanni í prentverki
Hoffensberg & Traps Etablissement,
þar sem ljóðmælin voru prentuð, en
myndin var gerð að beiðni ritnefnd-
ar sem sá um útgáfu bókarinnar.
Steinprentið er hins vegar gert eftir
ljósmynd af teikningu sem Sigurður
Guðmundsson málari dró upp árið
1860, en ljósmyndin er varðveitt í
Ljósmynda safni Íslands í Þjóðminja-
safni.2
Teikningu sína gerði Sigurður
málari hins vegar eftir blýantsteikn-
ingu, vangamynd, sem Helgi Sig-
urðsson dró upp af Jónasi þar sem
hann lá á líkbörum á Friðriksspítala
í Kaup mannahöfn 27. maí 1845.
Frá blýantsteikningu Helga Sigurðssonar til steinprentsins framan við
ljóðmælin 1883 er því löng leið og milliliðir tveir: teikning Sigurðar mál-
ara og ljósmynd af þeirri teikningu sem ritnefndin 1883 hafði undir
höndum. Þess er því naumast að vænta að myndin, sem við höfum oftast
fyrir augunum, sé lík manninum Jónasi Hallgrímsyni eins og hann var
Steinprentið framan við Ljóðmæli
og önnur rit eptir Jónas Hall-
grímsson, Kaupmannahöfn 1883.
TMM_3_2009.indd 72 8/24/09 3:48:25 PM