Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Page 78

Tr y g g v i G í s l a s o n
78 TMM 2009 · 3
sem þeir Brynólfur Pétursson og Konráð Gíslason sáu um.13 Ekkert
hefur heldur spurst til myndar Déssingtons málara sem annars er með
öllu ókunnur.14 Síðari teikning Helga, sem lögð var fram í Fjölnis-
félaginu, virðist einnig glötuð. Ófullgerða blýants teikningin gæti hins
vegar verið drög að þeirri mynd, eins og áður var á minnst.
Í Dægradvöl segir Benedikt Gröndal Sveinbjarnarson frá því að Helgi
Sigurðs son „lagði sig eftir málaralist, en hann var orðinn of gamall og
stirður, svo allt sem hann málaði varð þar eftir stirt og ljótt, eins og sjá
má af myndinni af Hannesi biskupi Finnssyni“.15 Og Bene dikt Gröndal
heldur áfram:
Seinna tók Helgi fyrir að „daguer rotypera“ (fotografía var þá ekki til komin) og
gerði það illa; þá hafði hann aðsetur í garði [þ.e. húsi] nokkrum í Stóru kóngsins
götu; þangað fóru ein hverju sinni nokkrir Íslendingar í hóp og létu hann mynda
sig, þar á meðal var Konráð; hann lagði eplaskurn yfir annað augað á sér, en
Helgi sá það ekki og skildi ekkert í, hvernig myndin hefði orðið svo út lítandi.16
Ummæli þessi bera ekki síður Benedikt Gröndal vitni en Helga Sigurðs-
syni en Gröndal gat verið bæði illskeyttur og ósanngjarn í dómum um
menn og mál efni.
Í uppskrift á dánarbúi Helga Sigurðs sonar frá árinu 1888 er getið um
fótó gráfíumaskínu með tilheyrandi sem metið er á 10 krónur, jafn mikið
og fjög urra manna far með búnaði, að því er Inga Lára Baldvinsdóttir
segir í grein í Árbók Hins íslenska fornleifafélags 1983.17 Helgi Sigurðsson
hefur því ekki aðeins lært að daguerrotypera meðan hann var í Höfn
heldur hefur hann einnig tileinkað sér ljósmyndun og væntanlega keypt
fótógráfíumaskínu frá Kaupmanna höfn þegar hann hafði efni á, enda
stundaði hann ljósmyndun síðari ár ævi sinnar og eru varðveittar eftir
hann ljós myndir. Hugsanlegt er einnig að með fótó gráfíumaskínu með
tilheyrandi úr dánarbúi hans hafi leynst fleiri tæki og tól – jafnvel
camera lucida, hvar sem þau eru nú niður komin.
Konráð Gíslason rekur á eftir Jónasi
Hinn 17. júní 1844 skrifaði Konráð Gíslason Brynjólfi Péturssyni frá
Dresden þar sem hann talar um að láta daguerro typera sig þar í borg og
bætir svo við:
[…] rektu nú á eptir Jónasi, Brynjólfi og Grími, að þeir drepi höfðinu í loptið, svo
myndirnar verði til eptir þeirra dag, svo skal jeg sjá um, þegar þeir eru dauðir,
og jeg er orðinn blindur, að þær verði stungnar í kopar.18
TMM_3_2009.indd 78 8/21/09 11:45:35 AM