Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Page 107

TMM 2009 · 3 107
Sigurjón Árni Eyjólfsson
„Ég er líf, sem vill lifa,
umvafinn lífi sem vill lifa.“ Trúarstef í bókum Bjarna Bjarnasonar2
Fyrri hluti
Inngangur
Rithöfundurinn Bjarni Bjarnason er fyrir margt áhugaverður. Hann
hefur verið lofaður fyrir fágaðan stíl, frumleg efnistök og fyrir að endur-
vekja fantasíuna innan íslenskra bókmennta.3 Sá sem hér heldur á penna
getur vel tekið undir þetta. Það sem áhuga hans vekur er þó hvernig
Bjarni vinnur úr kristnum minnum og stefjum. Bækur Bjarna sem hér
eru til umfjöllunar innihalda allar áberandi skírskotun til kristins
táknheims. Bjarni nýtir sér mótíf þaðan og túlkar á frumlegan en samt
hefðbundinn máta. Sögusvið og persónur í bókum hans hafa beina til-
vísun til ritningarinnar. Í Endurkomu Maríu4 er María guðsmóðir við-
fangsefnið. Í bókunum Borgin bak við orðin og Næturvörður kyrrðarinn-
ar5 ber aðalpersónan nafnið Immanúel sem þýðir „Guð er með oss“.6 Í
þeim bókum og skáldævisögunni Andlit7 liggur til grundvallar, frá sjón-
arhóli guðfræðilegrar nálgunar, kenningin um réttlætingu af trú. Hún
er eitt af meginviðfangsefnum ritningarinnar og miðlæg í evangelísk-
lútherskri guðfræði. Loks er svo skáldsagan Bernharður Núll8 en þar er
Satan sjálfur viðfangsefnið. Aðrar persónur í sögum Bjarna bera margar
þekkt nöfn úr ritningunni og kristinni arfleifð og eru þar í svipuðum
hlutverkum. Konurnar heita m.a. María, Mirjam, Sara, Elísabet, Salóme,
Judith, Júlía og Viktoría. Karlar bera nöfn spámanna Gamla testament-
isins, Amos, Daníel, Jóel, Sakarías eða prestakonungsins dularfulla í
Salem, Melkísedeks. Nöfn engla, eins og Gabríel og Mikael, eru mikið
TMM_3_2009.indd 107 8/24/09 3:50:40 PM