Tímarit Máls og menningar - 01.11.2009, Side 18

G u ð n i E l í s s o n
18 TMM 2009 · 4
urkennda og ásættanlega viðmið. Íslenskur kapítalismi hafði loks geng-
ist við sjálfum sér.20
Varast ber að ætla að oflátungshátturinn hafi aðeins birst í útrásar-
vímunni sem rann á fjármálastofnanir og reyndar á þjóðina alla undan-
farin ár, þó að sennilega liggi sú víma nærri hreinni ofskynjun. Útrásin
hafði einfaldlega afdrifaríkastar afleiðingar fyrir samfélagið í heild
sinni. Í landi þar sem allir eru biskupar má greina landlæga fyrirlitningu
á sérþekkingu. Hana má greina á öllum sviðum íslensks þjóðlífs, en hér
er kannski nærtækast að nefna frásögnina í Vanity Fair af sjómanninum
sem gerðist gjaldeyrismiðlari hjá Landsbankanum og síðar spákaup-
maður á gjaldeyrisborði. Hún gefur til kynna að fjármálamennirnir hafi
tileinkað sér slagorð íslenska pönkarans sem lýsti því yfir að málið væri
ekki hvað maður gæti heldur hvað maður gerði, menn þyrftu ekkert að
kunna á hljóðfæri til þess að vera í hljómsveit (án þess þó að þeir skildu
hugmyndina sem bjó að baki fullyrðingunni).21 Í samantekt Morgun­
blaðsins á grein Michaels Lewis, „Wall Street On the Tundra“ er bent á
að Íslendingar hefðu eftir á að hyggja getað spurt sig ýmissa augljósra
spurninga:
Til dæmis: Hvers vegna virtist Ísland skyndilega verða svona mikilvægt í alþjóð-
legu fjármálalífi? Eða, Hvers vegna þurftu stórveldi, sem fundu upp nútíma
TMM_4_2009.indd 18 11/4/09 5:44:35 PM