Tímarit Máls og menningar - 01.11.2009, Blaðsíða 72

Ú l f h i l d u r D a g s d ó t t i r
72 TMM 2009 · 4
talblöðrur sem lýsa slagsmálum en í þeim þriðja er alger þögn, bara
svartur ferningur. Í Tinni og stafrófslistin, ókláraðari bók sem Hergé dó
frá, er fjallað um myndlistarheiminn en Tinni og reyndar Hergé sjálfur
voru báðir viðfangsefni pop-listamannanna Andys Warhol og Roys
Lichtenstein. Þetta gladdi Hergé mjög en vakti hann líka til umhugs-
unar: að sögn Toms McCarthy hitti hann Andy Warhol og spurði hann
hvort líta mætti á Tinnabækurnar sem pop-list? Warhol svaraði því víst
engu og allt gefur þetta tilefni til vangaveltna um mörk og múra mynd-
listar og myndasögunnar.5
Á sýningu í Quebec-borg, hjarta frönskumælandi hlutans í Kanada,
var listfengi Hergés dregið fram á áhrifaríkan hátt. Sýningin fjallaði um
Suður-Ameríku-bækurnar, aðallega Sjö kraftmiklar kristalskúlur og
Fangana í Sólhofinu (í tímaritum frá 1943–47, á bókum 1948 og 1949).
Þar mátti meðal annars sjá múmíu eins og þá sem kastar kúlunum, bún-
inga, vúdúdúkkur og fleiri muni sem finna má í bókunum, nákvæmlega
útfærða af Hergé. Bakgrunnur sýningarinnar voru svo stakir mynd-
rammar sem höfðu verið stækkaðir þannig að þeir þöktu heilu veggina
og þar birtist ljóslifandi hæfileiki höfundarins í myndbyggingu og slá-
andi færni í að skapa stemningu og frásögn í einföldum dráttum.
Leyndardómur bókmenntanna
Tom McCarthy getur ekki alveg gert upp við sig hvort Tinni tilheyri
bókmenntum eða ekki. Í bók sinni Tintin and the Secret of Literature
(2006) ræðir hann Tinnabækurnar útfrá spurningum um bókmenntir
og þrátt fyrir að hafna því að hægt sé að kalla Hergé rithöfund (heldur
eitthvað mun flóknara, sem felur í sér vinnu með miðil sem á sér sjálf-
stæða tilveru mitt á milli teikninga og skrifa),6 þá ræðir hann bækurnar
útfrá kenningum um bókmenntir og ber saman við nokkur stærri nöfn
bókmenntastofnunarinnar eins og Shakespeare, Austen og Balzac.
Hann bendir á hversu auðugar bækurnar eru í útfærslum sínum á pers-
ónum og ræðir sérstaklega hvernig Hergé nær að fanga ótrúleg blæbrigði
með sínu fasta persónugalleríi sem samanstendur af Kolbeini kafteini,
Vandráði prófessor, Skapta og Skafta og svo auðvitað Konunni, með
stórum staf, Vaílu Veinólínó. Kolbeinn er andstæða Tinna og stendur
fyrir allar þær ýkjur og allan þann hóglifnað sem Tinni leyfir sér aldrei
(en Hergé átti hinsvegar til), Vandráður er frábær blanda af kómedíu og
snilligáfu og Skapti og Skafti eru hinar fullkomnu revíupersónur, auk
þess að vera sérlega vel til þess fallnir að undirstrika hvað Tinni er klár:
allt sem þeir eiga að geta og geta ekki, getur hann. Vaíla er svo Konan,
TMM_4_2009.indd 72 11/4/09 5:44:40 PM