Tímarit Máls og menningar - 01.11.2009, Blaðsíða 140

D ó m a r u m b æ k u r
140 TMM 2009 · 4
ar þeirra, til að mynda Daníel Þ. Magnússon, Einar Garibaldi, Finna Birna
Steinsson, Guðjón Ketilsson, Guðrún Einarsdóttir, Helgi Hjaltalín, Húbert
Nói, Kristinn G. Harðarson, Kristinn E. Hrafnsson, Kristján Steingrímur, Sól-
veig Aðalsteinsdóttir og Þorvaldur Þorsteinsson? Þá hefði Ólafur Elíasson
gjarnan mátt vera með í þessari púllíu, rétt eins og þær Inga Svala Þórsdóttir,
Katrín Sigurðardóttir eða Þórdís Aðalsteinsdóttir, sem eytt hafa stórum hluta
starfsævinnar utan Íslands. Þess má geta að eldri „útlagar“ eins og þau Erró og
Steina Vasulka eru ávallt talin meðal íslenskra myndlistarmanna. Og hvar eru
svo allir ljósmyndararnir sem sett hafa mark sitt á listsýningar á landinu
undanfarin ár: Ívar Brynjólfsson, Katrín Elvarsdóttir, Pétur Thomsen, Spessi?
Hvað er það þá sem þeir Schoen og HBR leggja megináherslu á í vali sínu? Ef
á heildina er litið virðist þeim í mun að halda fram hlut innsetningar- og víd-
eólistamanna, einkum þeirra sem eru að stíga sín fyrstu spor. Verða þá ýmsir
eldri og þroskaðri innsetningar- og vídeólistamenn útundan, til dæmis Finnur
Arnar Arnarson og Ósk Vilhjálmsdóttir. Sem er umdeilanlegt og óútskýrt eins
og margt annað í þessari bók. Sömuleiðis virðast þeir Schoen og HBR hafa
takmarkaðan áhuga á málverkum, nema hægt sé að finna þeim stoð í einhvers
konar heimspeki (blómamálverk Eggerts Péturssonar kalla því á umtalsverða
hugarleikfimi …). Því detta úr skaftinu flestir listmálarar sem fram komu á
níunda áratugnum og ýmsir sporgöngumenn þeirra, til dæmis flestir „Gull-
penslarnir“ (Daði G., Jón Axel, Erla, Valgarður G., Jóhann L., Sigtryggur B,
Hallgrímur, Ransú). Og þá gefur augaleið að þeir tvímenningar hafa ekki
áhuga á hræringum í nýrra málverki: graffítimálverki Daníels Arnar Halldórs-
sonar og Huldu Vilhjálmsdóttur eða plexíglermálverki Bjarna Sigurbjörnsson-
ar.
HBR fylgir samantektinni um listamennina úr hlaði með löngum formála
um stefnur og strauma í íslensku myndlistarlífi frá upphafi SÚM. Þetta er því
miður býsna þreytt og snubbótt uppsuða úr ýmsum fyrirliggjandi textum um
þetta tímabil; hún sýnir hve brýnt er að taka gjörvallt SÚM til gagngerrar list-
sögulegrar endurskoðunar, fá á hreint hvernig fyrirbæri á borð við „arte
povera“ höfðu áhrif á nokkra listamenn, greiða úr því hvernig menn skynjuðu
og unnu úr áhrifum Dieters Roth, meta áhrif popplistar á SÚM-listamenn og
svo framvegis. Formála HBR lýkur í þann mund sem flestir listamennirnir í
bókinni eru að koma fram á sjónarsviðið, en þá segir höfundur einfaldlega að
„erfitt sé að lýsa áhrifum eldri listamanna á þá yngri“, sem ég hélt að væri til-
gangurinn með tilskrifinu.
Það verður að segja hverja sögu eins og hún er, að það er allnokkur fljóta-
skrift á allri þessari samantekt HBR, og kemur hún bæði niður á málfari og
staðreyndum. Nokkur dæmi: Roberto Matta hefur mér vitanlega aldrei verið
kenndur við abstrakt-expressjónisma, sömuleiðis er vafasamt að flokka verk
Svavars Guðnasonar undir þá stefnu, Dieter Roth dvaldi aldrei sjö ár samfleytt
á Íslandi, Ásmundur Sveinsson notaði járnafganga í verkum sínum á undan
Jóni Gunnari Árnasyni, Sigurður Guðmundsson vísar að sjálfsögðu í póker í
þeim verkum sínum sem kennd eru við „Fullt hús“ og þeir Magnús Pálsson og
TMM_4_2009.indd 140 11/4/09 5:44:47 PM