Tímarit Máls og menningar - 01.11.2009, Blaðsíða 30

M a t t h í a s J o h a n n e s s e n
30 TMM 2009 · 4
mestum blóma. Það er því ekki út í hött þegar hugað er að því, ef reynt
er að skilgreina hina almennu afturför.
Þegar ég var ungur blaðamaður var almenn þekking alþýðufólks
meiri en sumra þeirra sem nú skreyta sig með háskólaprófi. Þeir vita að
vísu mikið um sitt fag, margir hverjir, en búinn heilagur! eins og Elli
Hólm mundi sagt hafa. Það þarf að snúa þessari þróun við. En hvernig?
Það þarf að hefjast handa við ræturnar, rækta þær og veðja á krónuna.
Akarnið er handa svínunum. Himinninn bíður laufs og grænna greina.
Við stöndum á tímamótum í þessum efnum. Við hljótum að halda niðri
í okkur andanum, þegar við hugsum um, hvernig til muni takast. Við
gætum orðið viðskila við öll þau verðmæti sem dýrmætust eru hér á
landi; arfleifðina sjálfa; jafnvel tunguna. Og hvað yrði þá eftir? Skiptir
þá einhverju máli hver býr í þessu landi? Mér er það til efs.
Nú er að koma annað bindi af ævisögu Einars Benediktssonar. Það er
mikið stáss gert með það. Af hverju? Af því að þar eru upplýsingar um
verðbréfabrask hans og hlutabréfaævintýri – allt nema ný og fersk sýn á
skáldskap hans. Ef menn héldu að bókin fjallaði einungis um skáldskap
Einars Benediktssonar, væri engin sensasjón í kringum þetta ritverk.
Það kæmi út og yrði gefið á sjötugsafmælum.
Allt og sumt.
Það mætti segja að þessi áhugi væri svona álíka fyrirbrigði og ef við
vissum það helzt um Beethoven að hann hafði hlandkopp í vinnuher-
berginu sínu og engum dytti í hug að gefa út eða flytja verkin hans.
Ó, þú skrínlagða heimska og skrautklædda smán, sagði Steinn. Hann
átti við það sem ég hef nú gert að umtalsefni. Þó að hann hefði fyrir
augum annan lággróður og einangraðri en þann sem við blasir nú um
stundir, hvert sem litið er.
Ég hlustaði um daginn á Sigurð H. Richter segja frá plöntu í regn-
skógabeltinu sem sýnd var í sjónvarpsþættinum Nýjasta tækni og vís-
indi. Í myndatextanum talaði hann um aðskotajurt sem reynt væri að
útrýma á Hawaii, og af hverju? Jú, vegna þess að hún veður yfir allan
nærliggjandi gróður og drepur hann. Þessi texti er ágæt dæmisaga um
þann lággróður sem nú veður yfir allt í umhverfi okkar. Við gætum vel
dregið af honum nokkrar ályktanir um menningarlandslagið í kringum
okkur. Sigurður sagði m.a.: „Regnskógarnir sem þekja mikinn hluta
Maui-eyju eru ólíkir þeim hugmyndum sem við gerum okkur um
Hawaii; – sól, brimbretti og sandur. Í regnskógunum er fjölbreytt úrval
innlendra jurta. En meðal þeirra er innrásaraðili. Það er miconian og
enda þótt þetta séu ekki eðlileg heimkynni hennar, þá stefnir hún að því
að ná undirtökum á svæðinu. Miconia, sem er upprunnin í Perú, hefur
TMM_4_2009.indd 30 11/5/09 10:12:58 AM