Tímarit Máls og menningar - 01.11.2009, Síða 35

Ú r d a g b ó k u m M a t t h í a s a r 19 9 9 – 2 0 0 0
TMM 2009 · 4 35
næsta gervimann“. Það má oft til sanns vegar færa, að vísu. „Þetta fólk
vill vita, hvað markaðurinn segir hverju sinni, og hagar sér í samræmi
við hann. Það hefur ekki innri rödd til að hlusta á og hefur ekki þraut-
seigju og úthald til að ná árangri á neinu sviði“. Sjálfsagt einnig eitthvað
til í því. En hitt er rangt að Halldór Laxness hafi verið einhver sérvitr-
ingur sem gekk sinn grýtta og langa veg inn í þjóðarsálina. Hann var
einfaldlega skáld og hafði trú á skáldskap og verki sínu. Við vitum að
hann sagði að sá sem ekki lifir í skáldskap lifir ekki af hér á jörðinni. Það
var ekki sérvitringur sem sagði þessi orð, heldur skáld. Það er einnig
rangt hjá Jónasi að hann hafi verið talinn „snyrtilegur umrenningur“.
Halldór var aldrei talinn umrenningur. Menn deildu um hann og verk
hans, síðan fékk hann nóbelsverðlaun og fólk hætti að deila um
hann. …
Jónas Kristjánsson virðist þannig leggja allt upp úr því að einhverjir
fái viðurkenningar erlendis, en ekki hinu, hvort verk þeirra eru mikil-
væg sem íslenzkur menningararfur. …
Einföldun er hvimleið. Hún segir hvorki hálfsannleik né heila lygi.
Hún leiðir einungis hugann frá kjarnanum, ýtir undir hégómlegan
metnað og afvegaleiðandi fullyrðingar. Það sem sagt er getur verið rétt,
en er þó rangt með tilliti til þess sem ósagt er. …
Annars finnst mér það skemmtilegast við árangur Bjarkar að hún gerir
þetta allt með tilfinningu konunnar, en hún er ekkert að fara inní hlut-
verk karlaheimsins. Ég held það geri gæfumuninn. …
Silja Aðalsteinsdóttir sem stjórnaði athöfninni í Þjóðmenningarhúsinu
sagði að Vilborg Dagbjartsdóttir fengi stundum hugmyndir að ljóðum
án þess vinna þau, en „læsi þau síðan í ljóðabókum Matthíasar!!“ Þetta
eru svosem ágæt hugrenningatengsl. Ég hef ekkert á móti því að vera í
andlegu sambandi við Vilborgu. Í samtali okkar eftir upplesturinn
sagðist hún hafa fengið hugmynd um „litla kalla“, eða tindáta eins og við
strákarnir kölluðum þá og engin stríð önnur en þau sem þessir „litlu
kallar“ ættu í. Síðan hefði hún lesið kvæði um þetta í einni bóka minna:
Ó, að allar styrjaldir/ færu fram í barnaherbergjum!
Og Vilborg trúir því að þarna séu einhver tengsl því að hún sagði að
Stefán Hörður hefði fullyrt að ljóðið lægi í loftinu og það væri hending
ein, í hvaða móttökustöð það hafnaði!!
Þetta er skemmtileg hugmynd um bókmenntaleg áhrif og áreiðanlega
einstök í menningarsögunni, en Stefán lætur sér ekki allt fyrir brjósti
brenna og trúir víst þessu hugmyndaflakki eins og nýju neti!
TMM_4_2009.indd 35 11/5/09 10:12:58 AM