Tímarit Máls og menningar - 01.11.2009, Page 77

Á t t r æ ð u r Ti n n i á f e r ð o g f l u g i
TMM 2009 · 4 77
og Skafta (sem eru ekki tvíburar, bara alveg eins), tekst honum að koma
upp um samsærið að baki lyfinu og afhjúpa svik Japana.
Óvinur ríkisins
Því miður urðu afskipti Hergés af síðari heimsstyrjöld ekki eins farsæl.
Þegar Þjóðverjar hertaka Belgíu 1940 ákveður hann að starfa áfram eins
og ekkert hafi í skorist og þrátt fyrir að Tuttugasta öldin hafi hætt að
koma út er Tinni strax fenginn annað, og birtist í dagblaði reknu af nas-
istum, við hliðina á gyðingahatursgreinum og öðrum álíka nasískum
áróðri (meðal annars greinum eftir bókmenntafræðinginn fræga Paul
de Man). Þrátt fyrir að sögurnar hafi sjálfsagt glatt mörg hrjáð hjörtu
vakti tiltækið ekki lukku þegar stríðinu lauk og Hergé var úthrópaður,
fangelsaður og ítrekað yfirheyrður vegna þessara tengsla. Og Tinni
hvarf um tíma. Í dag ber fólki engan veginn saman um hvort Hergé hafi
aðhyllst nasísk viðhorf, þó almennt þyki það fremur ólíklegt: margir
benda þó á að eitt helsta illmenni Tinnabókanna, Rassópúlos, sé greini-
lega gyðingur, en aðrir ítreka fyrrnefnda pólitíska gagnrýni í Bláa lót­
usnum, og minna einnig á að Veldissproti Ottókars konungs (1938, 1939,
1947), sem er skrifuð á sama tíma og síðari heimsstyrjöld er að hefjast,
innihaldi greinilega gagnrýni á Hitler og Mússólíni og stefnu þeirra – en
helsta illmennið þar heitir Mústler. Sú bók segir einmitt frá samsæri um
að steypa réttmætum konungi af stóli (hvað sem öðru líður var Hergé
konungssinni, um það eru allir sammála15) til þess að nágrannaríkið
hafi afsökun fyrir innrás og yfirtöku, en þetta hefur verið tengt yfirvof-
andi innrás Þjóðverja í Pólland árið 1939.
Klassísk sýn
En Hergé var á endanum hreinsaður af allri sök, allavega formlega, og
Tinni hóf á ný göngu sína árið 1946, eftir tveggja ára hlé. Þá hafði hann
eignast eigið tímarit sem nefndist einfaldlega Tímarit Tinna, en þar birt-
ust einnig aðrar myndasögur, aðallega eftir samstarfsmenn Hergés.
Þannig varð formlega til ákveðinn ‘skóli’ tengdur Tinna, eða réttara
sagt, teiknistíl Hergés sem nefndur hefur verið hreinlína. Þessi hreinlínu-
stíll felst meðal annars í því að allar útlínur eru ákveðnar og skýrar og
sömuleiðis eru litafletir hreinir. Eins og áður segir er söguþráður Tinna-
bókanna yfirleitt raunsæislegur þó ýmsir ævintýralegir atburðir gerist
og þetta endurspeglast í myndmáli hreinlínunnar, sem segja má að búi
yfir klassískri hugmyndafræði.16 Í myndunum er teiknaður upp skiljan-
TMM_4_2009.indd 77 11/4/09 5:44:40 PM