Tímarit Máls og menningar - 01.05.2011, Blaðsíða 42

G u ð r ú n H e l g a d ó t t i r
42 TMM 2011 · 2
saman, eins og segir í æfintýrunum, og oft, þegar fegurst var veður að kvöldi dags,
sagði Angantýr við mig: „Á svona fögru kvöldi vil ég deyja með þér, Brynhildur!“
„En ég vil lifa með þér, Angantýr!“ Við fengum hvorki að lifa né deyja saman.
Elín lýsir í bók sinni mörgum sólbjörtum dögum og heitum síð sumars­
kvöldum þar sem skiptast á kvöl og hamingja. Óttinn við óhjákvæmilegan
aðskilnað var aldrei langt undan. Elín heldur áfram sögu sinni í agnarlitlu
bókinni um gríðarstóru viðfangsefnin sem lífið lagði henni í hendur.
Margir dagar voru okkur erfiðir, og í september um haustið vorum við búin
að ákveða að fara bæði burt úr bænum, en ekki saman; það gátum við ekki,
þó að við vildum það fegin. 16. september, á afmælinu mínu, skrifaði hann
undurfagurt æfintýri og gaf mér það. Ég gleymi því aldrei, hvað hann var fal­
legur í augunum, en fölur í andliti, þegar hann kom upp stigann á Laufásvegi
27, en ég stóð í ganginum, og hann rétti mér bréfið, þegar hann kom upp. Þetta
var afmæliskveðjan mín.
Seint í september fór Angantýr norður á Akureyri, og nokkrum dögum síðar
fór ég til Danmerkur. Það var altalað hér í bænum, að við værum ósátt; það var
alveg auðvitað, að svo hlaut að vera, fyrst við fórum hvort í sína áttina. En við
vorum aldrei ósátt, heldur skildum vegna fátæktar og erfiðleika.
Þegar ég var komin til Danmerkur, skrifaði Angantýr mér yndisleg bréf. Ég vissi
það vel, að hann vildi allt fyrir mig gera, en ég vissi líka, að hann gat ekki risið undir
öllum þeim erfiðleikum, sem ég átti við að stríða, og ég vildi ekki draga hann niður.
Ég bjóst við, að hann ætti glæsilega famtíð. Ég skrifaði honum og leysti hann frá
öllum heitum. Við sáumst aldrei framar. Ég var sex ár í Danmörku, kom heim 1922,
– tók til að elda mat eins og áður. Stundum var gaman; stundum var ekki gaman. Ég
frétti lítið af Angantý, spurði heldur engan um hann. Það liðu tíu ár. Þá var það einn
dag í september 1932, að ég var að þvo gólf í stofunni hérna á Baldursgötu 32, þar
sem ég á enn heima; þá kemur kona til mín og segir: „Ég ætla að segja þér að hann
Angantýr er dáinn. Ég vildi ekki, að þú fréttir það á skotspónum.“ „Þakka þér fyrir,“
sagði ég, „en hvað gekk að honum?“ „Æ! Hann var allt af veikur,“ svaraði hún. Ég
spurði ekki meira. Konan fór, og ég hélt áfram að þvo gólfið.
Það er sagt, að tíminn lækni öll sár. En mér finnst, að því lengra sem líður,
verði sárið dýpra.
„Vinnan er eina hjálpin, helzt erfiðisvinna,“ segir Elín á einum stað í
bókinni, „hún eyðir fyrir manni tímanum, sem maður þarf að losna við,
það er aðalatriðið.“
Ég hef etið mat minn grátandi, líka vakað hálfar og heilar nætur, en ég hefi aldrei
iðrast þess að elska mann, sem var í fyllsta samræmi við mitt innsta eðli, – en
það var Angantýr, og nú ætla ég að tala við Angantý eins og í gamla daga, því
að hann hefir aldrei verið mér dáinn, ekki vegna þess, að ég hafi neina vissu um
annað líf, heldur vegna þess, að á meðan ég lifi, þá lifir hann hjá mér: