Tímarit Máls og menningar - 01.05.2011, Qupperneq 104

H a u k u r I n g va r s s o n
104 TMM 2011 · 2
atburðarás en það hafði mér alltaf fundist frekar lágkúrulegt. Murakami,
sem ég er mjög hrifin af, fær ekki hugmyndir nema meðan hann skrifar,
hann veit aldrei hvað er handan við hornið og í raun vinn ég með svip­
uðum hætti, ég veit t.d. ekki hvernig sögurnar enda en ég leyfði mér samt
að sjá meira fyrir mér. Um sumarið fór ég svo til Suður­Ameríku og svo
fór að ég hætti í mastersnáminu og ég er bara að skrifa núna.“
Í nokkrum sagnanna koma fyrir persónur sem eiga það sameiginlegt
að vera frjálsir ferðalangar, hvítir Vesturlandabúar af efri millistétt sem
ferðast um framandi slóðir og geta skoðað það sem þá lystir án þess að
taka nokkuð inn á sig. Oft og tíðum einkennist framkoma þeirra af lítils­
virðingu við náttúruna og innfædda í löndunum sem þeir ferðast um
en stundum örlar líka á samviskubiti. Í sögunni „Hráa hjarta“ greinir
frá íslensku pari sem ferðast með kanadískri vinkonu sinni, Cörlu, frá
Toronto til Niagraborgar. Þegar stúlkan, sem jafnframt er sögumaður,
lýsir því yfir að sig langi „… til að sjá friðland fyrir Indjána“ svarar Carla
því til að hún treysti sér ekki „inn á friðland sem túristi“ og að „það væri
virðingarleysi“. Í kjölfarið fylgja þessar vangaveltur:
Við þögðum og Carla hugsaði um innfædda, um óréttlætið, að hún væri með
samviskubit yfir að vera hvít, yfir litaraftinu sem svo lengi hafði verið aðals­
merki þeirra sem rústa, stela og kúga. Eða þetta ímyndaði ég mér. Að minnsta
kosti þagði hún lengi eða alveg þangað til mér fannst ég knúin til að rjúfa
þögnina. Augu mín skönnuðu umhverfið, leituðu að einhverju til að spyrja um,
og þegar ég sá kjarnorkuver við sjóndeildahringinn opnaði ég munninn. Um leið
stundi Gestur. Stunan var langdregin og tregafull, eins og hann hefði munað
eftir reikningi sem hann gleymdi að greiða.18
Kaflinn sem tilfærður er hér að framan er ekki dæmigerður fyrir bókina
í heild sinni, persónurnar glíma yfirleitt við persónuleg vandamál sem
hafa við fyrstu sýn ekkert með yfirgang hvíta kynstofnsins og Vestur­
landabúa að gera. Eftir því sem lestri safnsins vindur fram safnar
lesandinn upplýsingum sem móta afstöðu hans til persóna og atburða,
bæði í sögunum sem áður hafa verið lesnar og þeim sem fylgja í kjölfarið.
Í sögunni „Ekkert sést í sjónum kringum Ísland“ kemur aðalpersónan
á götumarkað þar sem henni eru boðnir munir sem búnir eru til úr
dýrum í útrýmingarhættu og kóröllum. Viðbrögð hennar eru eftir­
farandi: „Ekki kórallana, hugsaði Elsa, þegar lítil tannlaus kona bauð
henni að máta hálsfesti úr svörtum kóral. Þeir eru að hægja á vextinum,
ef þeir deyja deyjum við öll.“19 Í sögu síðar í safninu hittir aðalpersónan
Helga fyrir konu með hring á fingri og þegar hún upplýsir hvaða steinn
skreytir hann fær maður samstundis á henni illan bifur: