Tímarit Máls og menningar - 01.05.2011, Síða 122

D ó m a r u m b æ k u r
122 TMM 2011 · 2
halda svo áfram að segja sínar útgáfur í
næsta félagsskap. Texti Braga er hrein­
lega ölvaður af þessari frásagnartækni
sem vissulega gerir lesanda nokkuð erf­
itt fyrir en skapar um leið dásamlega
stemningu, margslungið líf (margradda
er fræðilega hugtakið) og krefur hann
um að takast á við textann, bókina, sög­
una, sögumanninn (eða konuna), sögu­
höfund, söguvitund, höfund.
Og um hvað er svo Handritið? Mið að
við fyrri skáldsögur Braga þá er þessi
óvenju innihaldsrík af söguþráðum og
plottum, þótt ekkert þessa leiði sérstak­
lega til eins eða neins, enda sjálfsagt
aldrei markmiðið. Tveir kallar, tæplega
sjötugir, leggja upp í sjóferð til Hull. Til­
gangur ferðarinnar er tvíþættur. Ann­
arsvegar er annar, Örn Featherby, að
sækja föðurarf sinn, tæplega tvöhundr­
uð mokkasíur – og þar með er virðuleg­
ur herrafatnaður orðinn hreyfiafl í sög­
unni rétt eins og í Sendiherranum – og
hinsvegar ætla þeir félagar, sem hafa alla
ævi burðast með listamannsdrauma án
þess að gera nokkurn tíma nokkuð við
þá, að skrifa handrit að kvikmynd. Jón
Magnússon er nefnilega menntaður
kvikmyndagerðarmaður en hefur aldrei
snert á kvikmyndagerð síðan hann
útskrifaðist heldur starfað sem bóka­
vörður. En núna er stóra tækifærið upp
runnið, gamall skólafélagi þeirra og
bissnissmaður, Alfreð Leó Thorarensen,
býðst óvænt til að fjármagna kvikmynd
ef þeir geti lagt fram handrit.
Kallarnir verða uppveðraðir við þetta
og taka að spinna á milli sín margvísleg­
ar háfleygar hugmyndir: meðal annars á
myndin alls ekki að innihalda frásögn,
söguþráð eða framvindu, heldur að vera
einskonar myndflétta (svona ekki ólíkt
skáldsögum Braga sjálfs, sem hann virð­
ist hér hamingjusamlega gera gys að), og
eitt af því sem ruglar frásögnina er
þegar lesandi dettur inní lýsingar á
þessari kvikmynd sem á stundum er séð
útfrá höfundum handritsins, stundum
frá sögukonunni og stundum (og það er
mest ruglandi) frá sjónarhóli ímyndaðs
frægs kvikmyndaleikara sem ætlar að
taka að sér hlutverkið og les handritið,
allölvaður, í f lugvél á leiðinni til Íslands.
Inn í þetta æsispennandi plott bland­
ast svo framhald sögunnar sem sögð er í
Sendiherranum en þar er einmitt vísað
til ætlaðrar kvikmyndar: „Að vísu hafði
hann nýlega minnst á að gamall skóla­
bróðir hans, einhver lyfsali, ætlaði að
fjármagna kvikmynd sem Jón og vinur
hans, Örn Featherby, höfðu haft í undir­
búningi um nokkurt skeið“.10 Undir lok
bókarinnar er þetta svo staðfest frekar
þegar Jón spyr son sinn „hvort hann
hafi verið búinn að segja honum frá
hugmynd þeirra Arnar um uppnámið á
veitingahúsinu; bíómynd sem núna sé
útlit fyrir að verði gerð“.11 Í Handritinu
komast lesendur svo að því að Sturla Jón
situr sem fastast í Hvítarússlandi jafn­
framt því að fregnir berast að því að
ekki aðeins hafi hann stolið nýjustu
ljóðabókinni sinni heldur alls ekki mætt
á ljóðahátíðina.
Ekki má heldur gleyma lífi sögukon­
unnar sjálfrar, Jennýjar Alexson, en það
kemur þónokkuð við sögu. Bæði vegna
þess að faðir hennar, sem var sendiherra
(varla tilviljun?), hafði átt nokkur sam­
skipti við föður Arnar, Englendinginn
Chas Featherby, og svo einfaldlega
vegna þess að hún dregur stöðugt
athygli að sjálfri sér og því að hún sé að
segja þessa sögu, beinlínis þröngvar sér
reglulega inní frásögnina, með sögum af
sér og drykkfelldum sambýlismanni
sínum, Þorbirni Gesti, sem ekki aðeins
þýðir lýsinguna á kvikmyndahandriti
þeirra félaga yfir á ensku (og umsemur í
leiðinni), heldur breiðir út undarlegar
sögur um Sturlu Jón og líf hans í Hvíta­
rússlandi.