Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.2011, Qupperneq 84

Tímarit Máls og menningar - 01.11.2011, Qupperneq 84
Þ ó r a r i n n H j a r t a r s o n 84 TMM 2011 · 4 þar farsællega eftir mikla þrautagöngu og vonlausar yrkingar skáld­ hetjunnar. Í sögu Víglundar eru elskendurnir báðir skáld og yrkjast á. Sú skoðun að suðrænn ástarskáldskapur sé mikilvæg fyrirmynd og kveikja að íslenskum gullaldarbókmenntum styrkist við þá vitneskju að sögur skálda eins og Kormáks og Hallfreðar eru taldar með elstu Íslendingasögum. Sagan um skáldið Egil Skallagrímsson telst svo litlu yngri (sjá t.d. Sigurð Nordal, Um íslenskar fornsögur, 1968, bls. 163–69, og Íslensk bókmenntasaga II, bls. 42). Það er enda sérkennilegt að þegar bókritun upphefst í svo frumstæðu samfélagi sem því íslenska um 1200 skuli strax skrifaðar svo margar sögur þar sem aðalhetjan var skáld. Sérkennilegt ekki síður að ástamál skáldsins skuli þá í flestum tilfellum vera uppistaðan í skáldskap þess og drifkraftur sögunnar. Slíkt væri í meira lagi dularfullt nema vegna tilverknaðar aðvífandi tískustrauma. Ég er ekki fróður um rittengsl í miðaldabókmenntum en sem dæmi um greinileg trúbadoraáhrif nefni ég, nánast af handahófi, dauða nokk­ urra íslenskra ástarskálda. Kormákur og Hallfreður eru (ásamt Birni Breiðvíkingakappa) sönnustu trúbadorarnir í þessum skáldasögum, yrkjandi án afláts til konu annars manns. Þeir deyja báðir utanlands, órafjarri ástargyðju sinni, en báðir deyja yrkjandi með nafn hennar á vörunum, rétt eins og Tristan í hans sögu (Hallfreður orti reyndar alsíðast eina vísu um sáluheill sína). Fleiri skáld en þessi dóu eins og trúbadorar. Fóstbræðra saga reiknast einnig í flokki elstu Íslendinga­ saga. Samkvæmt henni orti Þormóður Kolbrúnarskáld svo í síðustu vísu sinni, aðspurður hví hann væri fölur: Emkak rauðr, en rjóðum ræðr grönn kona manni; jarn stendr fast et forna fenstígi mér benja; þat veldr mér, en mæra marglóðar nú tróða, djúp ok danskra vápna Dagshríðar spor svíða. [Ég er ekki rauður en grönn kona ræður rjóðum manni. Hið forna járn stendur mér fast í sári. Það veldur (amar) mér nú, fagra kona. Djúp spor Dagshríðar og danskra vopna svíða.] Er hann hafði þetta mælt dró hann umrædda ör úr hjartastað og gaf upp önd sína. Ekki þurfum við að trúa sögunni í því að þessi vísa hafi verið ort af deyjandi manni á Stiklastað 1030. Til þess ber hún allt of mikil einkenni 12. eða 13. aldar – og menn­ ingararstrauma sem ættaðir voru frá Kordóvu.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.