Tímarit Máls og menningar - 01.02.2015, Blaðsíða 45

G e t u r L a n d n á m a l í k a v e r i ð h e i m i l d u m l a n d n á m i ð ?
TMM 2015 · 1 45
hafði um fortíðina á ritunartímanum, sérstaklega mótaðar, valdar og saman
settar af hinum ólíku Landnámuhöfundum – hver með sín markmið og hug-
myndir um af hverju þeir vildu taka saman sína eigin Landnámu. Hægt er
að rýna í þessar hugmyndir, greina frásagnir þeirra og upplýsingar og draga
fram þá mynd sem höfundarnir gera sér – en því miður eru engar áreiðan-
legar aðferðir til að kveða upp úr með hvað sé áreiðanlegt og hvað ekki, og
hvort sögurnar séu einhvers konar heimild um landnámið, önnur en sú
aðferð að segja sem svo að það sé vel hugsanlegt að sömu örnefni og sams
konar frásagnir hafi lifað samfellt á vörum fólks frá níundu öld og fram á þá
tólftu og þrettándu – en það er líka hugsanlegt að margar sögur hafi verið
búnar til á leiðinni og öðrum breytt – auk þess sem engin vissa er fyrir því
að fyrsta sagan hafi verið sönn hvort sem er. Ólíklegasta hugmyndin er sú
að Landnámuhöfundar hafi skáldað upp sögur sínar frá örnefnunum einum
saman.
(Að stofni til byggt á fyrirlestri sem höfundur hélt 4. desember 2014 á fyrirlestraröð
miðaldastofu H. Í. um landnám Íslands)