Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.2015, Blaðsíða 46

Tímarit Máls og menningar - 01.02.2015, Blaðsíða 46
46 TMM 2015 · 1 Þorsteinn Þorsteinsson Um bókmenntakenningar og ljóðalestur Kenninga tók ég trú, traust hefur reynst mér sú. Í fræðunum fæ ég að standa fyrir náð heilags anda. à la Káinn 1 Í formála bókar minnar Fjögur skáld (Forlagið 2014) leyfði ég mér að skopast lítillega að þeirri hugmynd að bókmenntarannsókn felist í því að velja á milli nokk urra leiða sem þegar hafa verið stikaðar, nokkurra kenninga frá síð ustu öld, svona líkt og maður velur ákveðna ferðaskrifstofu ef mann langar að skreppa til sólarlanda. En alvöru rannsókn er jafnan óvissuferð, ekki skipulögð áætl unar ferð með fararstjóra. Ef bókmenntakönnuðir standa í þeirri trú að tiltekin kenning leysi þá undan því að hugsa sjálfir, þá er illa kom ið fyrir þeim. Skólaspeki af þessu tagi – með tíðum tilvitnunum í kennimenn – var algeng á Vesturlöndum á síðasta þriðjungi tuttugustu aldar en er það naum ast lengur; mjög á undanhaldi að minnsta kosti í enskumælandi löndum. Það þýðir vitaskuld síður en svo að ekki þyki lengur taka því að hugsa skipu lega og fræði lega um bókmenntir. En fræðileg hugsun um skáldskap er ekki ný af nálinni. Hennar gætir þegar á fjórðu öld fyrir Krist hjá Platoni og Aristótelesi. Kenningar hins síðarnefnda um harmleikinn voru reyndar lítt vefengdar allt fram á síðustu öld. Seinna áttu Goethe og Schiller í einkar fróðlegum bréfaskiptum um eðli hins epíska og hins dramat íska. Skáld hafa löngum verið iðin við að setja fram kenningar, og þá gjarna í nánum tengslum við eigin skáldskapariðju. Það gerðu grísk og rómversk skáld. Fyrir slíkum skrifum hefur einnig verið rík hefð meðal enskra, franskra og þýskra skálda sem skrifuðu meðal annars frægar málsvarnir skáld skapar sum hver. Eitthvað svipað má segja um nokkur íslensk skáld allt frá Snorra Sturlu syni og skáldskaparfræði hans. Og nútímaljóð væru vart þau sem þau eru án skrifa skálda um skáld skap. Sviðið breyttist nokkuð á tuttugustu öld. Þá gerðist það að fræðimenn fóru
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.