Tímarit Máls og menningar - 01.02.2016, Side 32

32 TMM 2016 · 1
Jón Ólafsson
Spilling í stjórnmálum
Í pistli sínum sem birtist á vef Stundarinnar 25. júní síðastliðinn og fjallar
um spillingu (þó að þetta orð sé raunar ekki notað í pistlinum) fer Kristján
Hreinsson (Skáldið skrifar) vel völdum orðum um íslenska stjórnmálamenn.
Hann segir:
[V]ið virðumst alltaf velja versta fólkið til að stýra landinu. Þessi álög eru hreinlega
með ólíkindum. Það virðist loða við þessa þjóð að henni sé og verði um aldur og
ævi stýrt af þöngulhausum og þrasgjörnum lyddum; mannleysum sem aldrei munu
hæfar til annars en að vernda eigið skinn. En þessu fólki skal það sagt til hróss, að
það hefur einstaka hæfileika til að gæta þess fjár sem ættir þess hafa sankað að sér
með klókindum, auk þess sem þetta fólk lifir og hrærist í þeirri guðs blessun að vera
fastheldið á eigur annars fólks og einstaklega gjafmilt á annarra manna fé.1
Hér birtist kunnugleg ádeila á stjórnmálamenn: Þeir eru gerspilltir: það eru
dreggjar mannlífsins sem við finnum í stjórnmálum – góða fólkið, þeir sem
geta og kunna – eru annarsstaðar. Ástæðuna megi líklega rekja til þess að í
stjórnmálum séu þeir sem sjálfir sækist eftir því að vera þar – sækist eftir
völdum – frekar en að almenningur leiti til þeirra sem líklegri væru til að
stjórna vel og í samræmi við hag samfélagsins, ekki maka krókinn, eða láta
freistingar valdsins spilla sér.
Í ádeilu skáldsins birtist andúð á pólitík yfirleitt. Kristján bætir við:
„Pólitík er samsæri gegn siðmenningu. Þjófar, lygarar og aðrir misindis-
menn hafa þar völd.“ Hann boðar skýrar og einfaldar lausnir:
Við getum látið visku færa okkur farsæld og við getum treyst okkur sjálfum til að
gera samfélagið betra en það er. Og þá er fyrsta regla okkar fólgin í því að hætta
að leyfa misvitru stórmenni að etja okkur saman einsog hýenum sem berjast um
bráð. Við eigum nefnilega þann kost að semja; gera með okkur samning sem tryggir
öllum betra líf. En í stað þess að setja alltaf upp leiksýningu illdeilna, t.d. með því
að láta stjórnvöld stýra óánægjunni og halda hverjum einstaklingi í greipum gremju
og ótta, getum við neitað að trúa því að klisjur hins pólitíska kjaftæðis séu einhvers
virði.2
Semsagt: Lykillinn að hamingjunni er samfélag án pólitíkur; lánist okkur að
forðast hana getum við ráðið ráðum okkar á heilbrigðan og heilsteyptan hátt