Tímarit Máls og menningar - 01.03.2017, Page 71

Þa k k a r áva r p
TMM 2017 · 1 71
þeir fyrstu sem opna kampavínsflöskur til að fagna eigin sigri í stríðinu um
hugmyndirnar.“
Það er rétt hjá Lindenberg að bók hans var fremur illa tekið þegar hún
kom út árið 2002. Hann var sakaður um að hræra öllu saman í einn graut
og skella merkimiðanum „nýir afturhaldssinnar“ á fólk sem hafði alveg ger-
ólíkar skoðanir innbyrðis.
Þótt það hljómi hálf þverstæðukennt langar mig að taka upp hanskann
hér fyrir hann. Það er alveg rétt að hann blandar saman fólki sem hefur
ger ólíkar skoðanir. En ástæðan fyrir því að nýju afturhaldssinnarnir eru
svona ólíkir, svo ólíkir að þeir eiga í rauninni ekkert sameiginlegt, er sú
að þeir sem eru á öndverðum meiði við þá, nýju framfarasinnarnir, eru
skil greindir á nákvæmari, þrengri, meira krefjandi hátt en þeir. Til dæmis
heldur Lindenberg því í fyrsta skipti fram í bók sinni að maður þurfi ekki
endi lega að vera hægrisinnaður til að teljast afturhaldssinni, maður getur
líka verið of vinstrisinnaður til að vera flokkaður sem slíkur. Kommúnisti,
eða hver sá sem hafnar því að lögmál markaðarins eigi að stjórna öllu, er
aftur haldssinni.
Sjálfstæðissinni, eða hver sá sem er andsnúinn því að land hans leysist upp
í evrópsku sambandsríki, er afturhaldssinni.
Maður sem ver það að nota frönsku í Frakklandi eða það tungumál sem
talað er í heimalandi hans, sem er á móti því að enskan sé notuð sem alheims-
tunga, hann er afturhaldssinni.
Maður sem er hefur efasemdir um þingræðið og flokkakerfið, sem telur
ekki að það kerfi sé besta fyrirkomulagið í stjórnmálunum, sem vill að
almenningur fái meira að tjá sig, hann er afturhaldssinni.
Maður sem er ekkert alltof hrifinn af internetinu og snjallsímum er aftur-
haldssinni.
Maður sem er ekki hrifinn af fjöldaafþreyingu og hópferðamennsku er
afturhaldssinni.
Í stuttu máli sagt, í þeirri nýju merkingu sem Lindenberg leggur til að lögð
sé í hugtakið framfarasinni, þá er það ekki eðli nýjungarinnar sem gerir
hana merkilega, heldur bara að hún sé ný í sjálfri sér. Samkvæmt Lindenberg
felst framfarahyggjan í því að við lifum á tímum sem eru háþróaðri en allir
þeir sem á undan voru og að allar nýjungar, hverjar sem þær eru, geri þá enn
betri.
Það undarlegasta við bók Lindenbergs er að helstu sakborningarnir, „nýju
afturhaldssinnarnir“ sem mest og oftast var vitnað í voru ekki eiginlegir
menningarvitar. Það voru Maurice Dantec, Philippe Muray og ég.
Ég hef á tilfinningunni að hvorki Maurice Dantec né Philippe Muray séu
þekktir hér í Þýskalandi. Mér finnst það miður, en ég ætla samt sem áður
að fjalla aðeins um þá vegna þess að mér finnst þetta val Lindenbergs alveg
sérlega gott. Hugmyndir þeirra Murays og Dantecs eiga það skilið að fara