Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.2017, Síða 87

Tímarit Máls og menningar - 01.03.2017, Síða 87
„ – O g G u ð – H a n n e r t r ú ð u r i n n “1 TMM 2017 · 1 87 líklega að finna í úrvinnslu á þeirri trúarmótun sem Vilborg hlaut í bernsku einkum hjá föðurfólki sínu.17 Hvernig er Guð? Guð kemur nokkuð við sögu í eigin persónu í ljóðum Vilborgar. Þar hefur hann mörg andlit. Eitt þeirra er hefðbundin guðsmynd feðraveldisins. Í þeim tilvikum gengur hann einfaldlega undir heitinu „karlinn“. Hann skýtur t.a.m. upp kollinum í hinum spámannlega hluta „Kyndilmessu“ (II hluta) sem Dagný Kristjánsdóttir tengir við Dies irae í kaþólskri sálumessu.18 Í lok hans þrýtur þá sem mælir í ljóðinu sálarró við stigvaxandi ásökun Drottins um félagslegt skeytingarleysi og sjálfhverfa neyslu- og nautnahyggju Vestur- landabúa um daga Víetnamstríðs og hungursneyðar í Bíafra. Hún skrúfar frá útvarpinu og lúthersk poppmessa „yfirgnæfði karlinn“ með gjallanda og glamri.19 Karlinn, guð karlveldisins, kemur líka við sögu í „Morgunverkum“ (áður birt í Þjóðviljanum 17. júní 1972) sem lýsir önnum Vilborgar meðan hún var au paire hjá íslenska konsúlnum eða „the fishmonger“ í Edinborg 1953.20 Eftir óveðursnótt hefur tré nágrannans stráð fagurgulum, fullþroska plómum yfir eldhúsdyrahlaðið sem vinnukonunni bar að sópa fyrir komu mjólkurpóstsins klukkan sjö. Glöð tínir hún plómurnar í svuntuvasa sinn og um kvöldið biður hún Drottinn um nýja haustlægð. Bænin er ekki heyrð en skáldinu þóknast ekki að „dekstra karlinn“ […] heldur lét ég það verða mitt fyrsta verk í morgusárið að reka sópinn upp í plómutréð þar sem það slútti yfir vegginn – ekki samdi Drottinn Jave boðorðin handa þjónum vinnukonum eða kvenfólki yfirleitt þau gerði hann einungis handa húsbændunum þess vegna rauf ég enga sætt þegar ég hristi niður plómurnar […]21 Líta má á þetta ljóð sem einhver fyrstu merki frelsunar- og kvennaguðfræði á íslensku.22 Samræmist það vel róttækri félagslegri afstöðu Vilborgar og þeirri uppreisn sem hún hefur lýst sig í gegn þeim Guði sem birtist sem „karlinn“.23 Sá guð feðraveldisins sem hér kemur fram er kaldur og fjarlægur. Slíkur Guð birtist líka en á annan hátt í „Birtan í kirkjunni“ (Síðdegi). Þar er brugðið upp mynd úr fátæklega búinni sveitakirkju með ferkantaðan glugga yfir altarinu sem rammar inn fífilbrekku á sumrin en skafrenning og kóf á vetrum:
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.