Náttúrufræðingurinn - 2020, Side 81

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
81
LV1
LV2
1596
945
949
NK2
Hagavík
Ölfusvatn
Öl
fu
sv
at
ns
á
Vi
llin
ga
va
tn
sá
Dr
átt
arh
líð
Sog
Steingrímsstöð
Miðfell
Mj
óa
ne
s
Arnarfell
Ve
lla
nk
atl
a
Gjábakki
Vatnskot
Öxará Þingvellir
Silfra
Rauðukusunes
Skálabrekka
Heiðarbær
Svínanes
Nesjar
H
es
tv
ík
Þorsteinsvík
Nesjaey
Sandey
Sa
nd
ey
ja
rd
jú
p
Skálabrekkusker
Dýpi
0–10 m
10–20 m
20–40 m
40–60 m
60–80 m
80–100 m
100–120 m
síðsumars yfir aðalvaxtartímann, með
tilheyrandi rýrnun í frumframleiðslu
og verri skilyrðum fyrir fyrstastigs-
neytendur.10,12 Þá er búist við að kul-
sæknar tegundir lífvera láti undan síga
og að útbreiðsla þeirra dragist saman.
Á meðal fiska sem virðast vera sérstak-
lega viðkvæmir fyrir hlýnuninni, eink-
anlega þó í grunnum vötnum, er bleikja
(Salvelinus alpinus) og eru skýr dæmi
um fækkun hennar hér á landi.13–15
Í rannsókninni sem hér um ræðir er
gerð grein fyrir langtímamælingum á
vatnshita í Þingvallavatni. Gögnin eru
að miklu leyti fengin frá Landsvirkjun
sem mælt hefur vatnshita nær daglega
í útfalli Þingvallavatns um langt árabil
á allt að klukkustundar fresti. Fjallað
hefur verið um hluta þessara vatns-
hitagagna áður og tók sú rannsókn til
áranna 1962–1993 og 2002–2011.16 Hér
eru gögnin aukin og uppfærð og taka til
áranna 1962–1994 og 2000–2017. Auk
þess er rýnt í tengsl vatns- og lofthita
á vatnasviði Þingvallavatns, skoðaðir
lóðréttir hitastigsferlar og lagskipting,
ísalagnir og ísabrot. Einnig er hugað
að tengslum vatnshita og vindstyrks
og rætt um vatnshita í öðrum stöðu-
vötnum. Að endingu er vikið að hugsan-
legum afleiðingum hlýnunar fyrir lífríki
og vistfræði Þingvallavatns.
1. mynd. Þingvallavatn og mælistöðvar vatns-
hita og veðurfars. Skýringar: LV1: mælistöð
Landsvirkjunar í frávatni Steingrímsstöðvar
(1962–1994); LV2: mælistöð Landsvirkjunar í
aðvatni við inntak Steingrímsstöðvar (2000–
2017), NK2: hitasíritastöð Náttúrufræðistofu
Kópavogs. Mælistöðvar Veðurstofu Íslands
eru auðkenndar með rauðum hringjum. –
Lake Þingvallavatn and location of water tem-
perature recordings (LV1, LV2 and NK2) and
weather stations (red circles).