Náttúrufræðingurinn - 2020, Blaðsíða 106

Náttúrufræðingurinn
106
0%
10%
N: 196 115 32
0+ 1+ 2+
Annað / Other items
Fullorðin skordýr / Incecta imago
Rykmýspúpur / Chironomidae pupae
Vorflugulirfur / Trichoptera larvae
Rykmýslirfur / Chironomidae larvae
Bitmýslirfur / Simuliidae larvae
Annað / Other items
Fullorðin skordýr / Incecta imago
Rykmýspúpur / Chironomidae pupae
Vorflugulirfur / Trichoptera larvae
Rykmýslirfur / Chironomidae larvae
Bitmýslirfur / Simuliidae larvae
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Tí
ðn
i s
em
a
ða
lfæ
ða
/
P
ro
po
rt
io
n
as
m
aj
or
fo
od
it
em
0%
10%
21
2002
16
2004
15
2005
8
2006
6
2007
29
2008
18
2009
21
2010
17
2011
10
2012
12
2013
7
2014
10
2015
6
2016
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Tí
ðn
i s
em
a
ða
lfæ
ða
/
P
ro
po
rt
io
n
as
m
aj
or
fo
od
it
em
laxaseiðum enda þótt þær fyndust í
mjög litlum mæli í rekinu og á botni.30
Það er því greinilegt að laxaseiðin velja
fæðudýr og stærðin skiptir mestu máli.
Tiltölulega stór aðgengileg dýr eru tekin
fram yfir smærri dýr. Þetta verður meira
áberandi eftir því sem seiðin stækka.
Munur var á fæðusamsetningu
seiða í Sogi eftir tegundum. Mestur
var munurinn (minnsta skörunin)
milli laxa- og bleikjuseiða en minnstur
(mesta skörun) milli urriða- og laxa-
seiða og urriða- og bleikjuseiða. Einkum
var þetta áberandi við Alviðru. Laxa-
seiðin átu mest bitmýslirfur en urriða-
seiðin tóku meira vorflugulirfur og ryk-
mýspúpur og algengasta fæða bleikju-
seiðanna var flugur og rykmýspúpur.
Skörunin milli bleikju og urriða var
mest í rykmýspúpum og bitmýslirfum.
Í ánni Reisa í Norður-Noregi kom fram
skýr munur á fæðusamsetningu laxa-
og bleikjuseiða og voru bleikjuseiðin
meira í yfirborðsfæðu en laxaseiðin.40
Í fæðu seiða í Elliðaánum kom ekki
fram mikill munur á fæðu milli laxa-
og urriðaseiða.22 Helsti munurinn var
að hjá urriða voru bitmýslirfur í mun
minna mæli í fæðunni og fullorðnar tví-
vængjur í meira mæli. Fæðuvalið mark-
ast trúlega mjög af atferli seiðanna og
búsvæðavali. Rannsóknir á atferli lax-
fiskaseiða í íslenskum ám hafa sýnt að
þótt algengast sé að seiðin leiti að bráð
úr kyrrstöðu og taki fæðuna af stuttu
færi er áberandi munur á milli tegunda.
Bleikjuseiði hafa reynst mun hreyfan-
legri við fæðunám en bæði laxaseiði
og urriðaseiði.14 Einnig var greinilegur
munur á vali búsvæða eftir straum-
hraða. Lax valdi búsvæði í mestum
straumhraða og bleikja í minnstum
straumhraða.14 Bleikjuseiðin taka því að
líkindum meira af fæðunni af yfirborði
ofar í vatnssúlunni og við yfirborð en
laxa- og urriðaseiði.40 Munur er einnig
á búsvæðavali innan tegunda eftir aldri.
Stærri seiði kjósa yfirleitt að vera á
meira dýpi en hin minni, í meiri straumi
og við grófari botngerð.40 Búsvæðavalið
endurspeglast síðan í fæðu seiðanna.42
Frá 2002 var hlutfall laxaseiða á
fyrsta ári, þar sem bitmýslirfur voru
aðalfæðan, nokkuð stöðugt og alltaf
yfir 56% (57–100%) og flest ár yfir 80%.
Það er athyglisvert og sýnir mikilvægi
bitmýslirfna sem fæðu seiða snemma á
æviskeiði þeirra. Það er athyglisvert og
sýnir mikilvægi bitmýslirfna sem fæðu
seiða snemma á æviskeiði þeirra. Þekkt
5. mynd. Hlutfallsleg tíðni (%) laxaseiða á fyrsta (0+), öðru (1+) og þriðja ári
(2+) í Sogi við Alviðru með viðkomandi fæðugerð sem aðalfæðu (aðalfæða
er sú fæðugerð sem er í mestu magni í maga). Sýnum var safnað í ágúst til
október 1986–2016. Neðan hverrar súlu er skráður fjöldi seiða hvers árgangs.
– Frequency of occurrence (%) of salmon juveniles by age (0+,1+ and 2+) in
River Sog at Alviðra with food items as main food. Based on fish sampled in
August to October 1986–2016. Numbers of fish inspected for food analysis
are shown below bars.
6. mynd. Hlutfallsleg tíðni (%) laxaseiða á fyrsta ári (0+) í Sogi við Alviðru með viðkomandi fæðugerð sem aðalfæðu í ágúst og september á
árabilinu 2002–2016 (aðalfæða er sú fæðugerð sem er í mestu magni í maga). Neðan hverrar súlu er skráður fjöldi seiða sem fæða var greind
úr á hverju ári. – Frequency of occurrence (%) of age 0+ salmon juveniles in River Sog at Alviðra with food items as main food. Based on fish
sampled in August to October 2002–2016. Numbers of fish inspected for food analysis are shown below bars.