Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2011, Blaðsíða 12

Múlaþing
Edda Björnsdóttir húsfreyja á Miðhúsum við fundar-
staðinn. Ljósmyndari: Þór Magnússon. Eigandi myndar:
Þjóðminjasafn Islands.
sýndur á heiðursstað á Þjóðminjasafninu eins
og um hvem annan raunverulegan sjóð frá
víkingaöld væri að ræða. Þegar hinsvegar átti
að velja muni til þess að setja á sýningu á nor-
rænum fomminjum í París á vegum ráðherra-
nefndarNorðurlandaráðs árið 1988 vildi Elsa
Roesdahl prófessor og danskur fræðimaður
sem sá um að velja gripi á umrædda sýningu,
ekki velja sjóðinn til sýningar þar sem hún
taldi hann falsaðan.18
Á umræddum tíma, 1988-89, er Vilhjálmur
doktorsnemi í fomleifafræði og á þess kost
að skoða sjóðinn. Hann segir um sjóðinn að:
Það hafi vakið sérstaka athygli hans hve yfír-
borð silfurmunanna hafi verið hreint og lítt fallið
á silfrið, en honum hafí verið kunnugt um að
munimir hefðu ekki verið hreinsaðir eða forvarðir
á vegum Þjóðminjasafns.19
Þór vekur sjálfur athygli á góðu útliti og litlu
sliti sjóðsins í grein sinni 1980. Þar segir hann
um þetta atriði:
Athygli vakti að silfrið var fagurt, nær því gljá-
andi. Er það næsta óvænt, en ekkert af silfrinu var
fægt við fundinn, heldur aðeins skolað úr vatni.20
Silfrið var mjög fagurt er það fannst, svo sem
fyrr segir, og kann ástæðan að vera sú, að það lá
í fokmold sem er tiltölulega laus við sýmr sem
éta annars mjög allan málm er fínnst í jörðu
hérlendis.21
Það er því augljóst að Þór tekur strax íýrir það
sem seinna meir á eftir að valda grunsemdum
Vilhjálms og kemur fram með skýringu sem
ætla verður að sé byggð á fræðilegu mati
hans um af hverju ekki sér meira á sjóðnum
en raun ber vitni. Hvergi er að finna í þeim
heimildum sem skoðaðar voru að Vilhjálmur
taki afstöðu til þessarar skýringar Þórs.
Þann 19. mars 1990 áréttar Vilhjálmur
þessar grunsemdir sínar í bréft til Þórs sem
þá var minjavörður, en fékk ekki formlegt
svar við beiðni sinni en fékk það munnlega
svar frá Þór „að valda hluti úrsjóðnum mætti
rannsaka.u22 Vilhjálmur ítrekaði beiðni sína
enn á ný um rannsókn á sjóðnum við Þór
með bréft 15. maí 1992 sem Þór svaraði 29.
maí 1992. Þar segist Þór hafa veitt sitt leyft
til rannsóknar á sjóðnum en hann efist um
„að finnendur sjóðins hafi haft tilefni til að
falsa hann.“ Vilhjálmur svarar þessu bréft 26.
júní 1992 þar sem hann áréttar að hann „hafi
aldrei haldið nokkru fram um aðild manna
18 Eintak 1994. Nafn Else er misritað sem Else Roestad í greininni.
Hennar er ekki getið í öðum heimildum sem höfimdur skoðaði.
19 Héraðsdómur Reykjavíkur, 1997.
20 Þór Magnússon, 1980.
21 Þór Magnússon, 1980.
22 Héraðsdómur Reykjavíkur, 1997.
10