Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2011, Blaðsíða 24

Múlaþing
þessum ummælum felist ærumeiðandi aðdróttanir, hafðar í frammi gegn betri vitund, um að stefnendur hafi
falsað silfursjóðinn og óttist að upp komist um svik þeirra.
Um D. Með þessum ummælum sé gefið í skyn að stefnendur hafi átt þess von að fá greitt meira en kr. 10.000
fyrir fund silfursjóðsins og þess vegna hafi þau lagt á sig að falsa hann. Þau hefðu ekki gert það ef þau hefðu
vitað að þau fengju svo litla umbun. I ummælunum felist ærumeiðandi aðdróttanir, hafðar í frammi gegn
betri vitund. Stefnda Vilhjálmi Emi hafi verið kunnugt um eða mátt vera kunnugt um að stefnendur höfðu
ekki haft uppi fjárkröfur vegna fundarins.
Um E. 1 ummælum þessum felist að stefndi Vilhjálmur hafi verið að vinna að því í starfi sínu að kasta rýrð á
stefnendur. Hann hafi sýnt fólki (óskilgreint hvaða fólki) sjónvarpsviðtal við stefnendur og sér hafi þá gengið
betur að sannfæra þetta fólk um að maðkur væri í mysunni hjá stefnendum. I sjónvarpsviðtalinu séu hjónin
að fela að eiginmaðurinn hafi lært til silfursmiðs. I ummælum þessum felist viðurkenning stefnda Vilhjálms
Amar að hann hafi unnið að því í starfi sínu að telja fólki trú um að stefnendur væru ótrúverðugir og hefðu
beitt ósannindum og blekkingum til að teija Þjóðminjasafni íslands og öðrum ranglega trú um að fundur
silfursjóðsins árið 1980 væri raunverulegur fomleifafundur. Um sé að ræða ærumeiðandi aðdróttanir, hafðar
í frammi og bornar út gegn betri vitund.
Um F. I ummælum þessum sé frásögn stefnenda og afskipti þjóðminjavarðar, Þórs Magnússonar og fyrr-
verandi þjóðminjavarðar Kristjáns Eldjáms gerð tortryggileg. Oefið sé beint og óbeint í skyn að stefnendur
hafi jafnvel sammælst með óheiðarlegum hætti um að sviðsetja fund sjóðsins. Það hafi ekki verið tilviljun
að Kristján Eldjárn hafi verið staddur á Egilsstöðum heldur hafi það verið liður í samsæri um að búa til
fomleifafund. Þetta sé æmmeiðandi aðdróttun í garð stefnenda, höfð í frammi og borin út gegn betri vitund.
Um G. Stefnandinn Hlynur sé húsgagnasmiður að mennt og fyrirtæki það, sem vitnað sé til, hafi einungis
unnið úr trjáviði, homum, beinum og öðru efni úr íslenski náttúm. Stefndi Vilhjálmur hafi vitað eða mátti
vita að Hlynur sé ekki silfúrsmiður og að fyrirtækið vinnur ekki úr málmum. Stefndi Vilhjálmur virðist hins
vegar telja það þjóna frekar tilgangi sínum að fararangt með staðreyndir. Hann gefi beint og óbeint í skyn að
stefnendur hafi falsað silfursjóðinn og telur hina röngu frásögn gera málstað sinn trúverðugri. í frásögninni
felist ærumeiðandi aðdróttanir, hafðar frammi og bornar út gegn betri vitund.
Um H. Gefið sé í skyn að faðir stefnandans Hlyns hafi stolið tækjum og vélum af skóla, sem hann vann
við. Stefnendur nýti nú hið stolna og séu þjófsnautar eða hlutdeildarmenn, svo notað sé tungutak refsiréttar.
Tilgangur stefnda Vilhjálms Amar sé augljóslega sá að styðja ennfremur við þann áburð að stefnendur hafi
falsað silfursjóðinn. Um sé að ræða ærumeiðandi aðdróttanir, hafðar frammi og bomar út gegn betri vitund.
Varðandi lagarök sérstaklega er vísað til almennra hegningarlaga nr. 19/1940, einkum 234. - 237. gr., 241.
gr., 1. og 2. mgr., 138. gr. og 139. gr. Vísað er til saknæmisreglunnar og skaðabótalaga nr. 50/1993, einkum
26. gr. Þá er vísað til vaxtalaga, reglunnar urn vinnuveitendaábyrgð, þjóðminjalaga nr. 88/1989, einkum 2.
gr. og 5. gr., laga um meðferð einkamála um málskostnað og önnur réttarfarsatriði.
III. Málsástæður og lagarök stefnda Vilhjálms Arnar Vilhjálmssonar.
Af hálfu stefnda Vilhjálms er m.a. tekið fram um málavexti að er hann var við doktorsnám í fornleifafræði á
ámnum 1988 til 1989 hafi hann átt þess kost að skoða umræddan silfursjóð. Það hafi vakið sérstaka athygli
hans hve yfirborð silfurmunanna hafi verið hreint og lítt fallið á silfrið, en honum hafi verið kunnugt um að
munimir hefðu ekki verið hreinsaðir eða forvarðir á vegum Þjóðminjasafns. Hafi stefnda þótt tilefni til að fram
færi rannsókn á sjóðnum með tilliti til aldurs hans og fundaraðstæðna og hafi stefndi ámálgað þá skoðun sína
í bréfi til Þórs Magnússonar þjóðminjavarðar dags. 19. mars 1990. Stefnda hafi ekki borist formlegt svar við
beiðni sinni um rannsókn sjóðsins en Þór Magnússon þjóðminjavörður hafi lýst því yfir munnlega við stefnda
á árinu 1990 að valda hluti úr sjóðnum mætti rannsaka. Stefndi hafi verið erlendis við nám sitt á þessum
tíma og fram til ársins 1993 og hafi ekkert verið aðhafst frekar í málinu um sinn. I apríl mánuði 1992 hafi
stefhdi lýst efasemdum sínunt varðandi sjóðinn í bréfi til Halldóru Ásgeirsdóttur og Kristínar Sigurðardóttur
forvarða á Þjóðminjasalhinu og hafi stefndi ítrekað beiðni um rannsókn á sjóðnum til Þórs Magnússonar í
bréfi dags. 15. maí 1992. Þór Magnússon hafi svarað erindi stefnda með bréfi, dags. 29. maí 1992, þar sem
hann hafi veitt leyfi sitt til rannsóknar á silfnrsjóðnum og lýst þar jafnframt efasemdum sínum um að finn-
endur sjóðsins hafi haft tilefni til að falsa hann. Stefndi hafi talið ástæðu til þess að svara Þór Magnússyni
22