Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2011, Qupperneq 136

Múlaþing
Hér má sjáfallega tóft naustsins sunnan bcejar í Berufirði. Horft er til norðurs. Ljósmynd: Þóra Pétursdóttir.
um langan aldur verið kirkja á jörðinni en
hennar er fyrst getið í kirknaskrá Páls biskups
skömmu fyrir 1200 (Islenzkt fornbréfasafn
XII, bls. 5). í heimatúni Berufjarðar var auk
þess skráður þjóðsagnastaður, en í miklum
grónum hól neðst í túninu segir sagan að
sé legstaður skessunnar Beru, sem hóllinn,
Berahóll, bærinn og fjörðurinn draga nafn sitt
af. Auðvelt ætti að reynast að hlífa þessum
minjum fyrir raski vegna framkvæmdanna, en
þó er allt eins víst þegar um heimatún er að
ræða að umfang minja sé meira en það sem
sýnilegt er á yfirborði. Sunnan heimatúns
Beraijarðarbæjar vora skráðir nokkrir minja-
staðir sem tengjast sjávamytjum. Klettur beint
framundan bænum heitir Hjallklettur, en við
hann er vör og ofan hans tóftir hjalls og nausts.
Báðar era stæðilegar og vel varðveittar. Þar
má einnig greina minjar vörslugarðs, og gerðis
auk götupaldranna sem þegar era nefndir.
Þessi upptalning er engan veginn tæmandi
en er ætlað að gefa mynd af því hverskonar
minjar voru skráðar á áhrifasvæði fram-
kvæmdanna. Hafi lesendur áhuga á ítarlegri
umijöllun um skráninguna má nálgast hana í
skráningarskýrslu sem unnin var fyrir Vega-
gerðina og má m.a. fínna á vef hennar.
Verðveisla í lifandi landslagi
Eins og komið hefur fram er það landslag
sem framkvæmdasvæðið nær til geysilega
ijölbreytilegt - frá afdal um fjallvcg til sjávar
- og bera þær minjar sem skráðar vora vott um
það. Þótt aðeins hluti svæðisins geti talist til
búsetulandslags má af minjaskráningunni sjá
að allt svæðið getur hins vegar talist til „menn-
ingarlandslags“. Hugtakið menningarlandslag
hefur verið skilgreint á marga vegu innan
fomleifafræðinnar og annarra fræðigreina, en
einfaldasta skilgreiningin á því er ef til vill
sú að menningarlandslag sé „[ajllt landslag
á byggðu bóli[...] hvort sem það er manngert
eður ei“ (Ásta Hermannsdóttir, 2011, bls. 2).
Allt landslag sem maðurinn hefur komið í,
og nefnt, hvort sem hann hefur breytt því að
einhverju leyti, viljandi eða ekki, er því menn-
ingarlandslag. Hvort sem landslagið geymir
húsarústir, fótspor eða ekki, ef það er svið
þjóðsagna og sögu, minninga eða trúar má
segja að um menningarlandslag sé að ræða.
Annað sem má fullyrða að einkenni menn-
ingarlandslag, og sé í raun forsenda þess að
landslag geti talist menningarlandslag, er að
það er lifandi. Það er hluti þess veraleika sem
við lifum og hræramst í, og tekur stöðugum
134