Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2011, Blaðsíða 17

Happadagur íslenskrar fornleifafræði?
fundinum. Ekkert er rætt um að Þjóðminja-
safnið hafí verið vísvitandi blekkt.
Kæra og dómur
I ummælum Hlyns bónda eftir að skýrslan
barst frá Danmörku segir að:
... ekki hafi verið grundvöllurtil að kæra ummæli
nokkurra einstaklinga um aldur og uppruna Mið-
húsasilfursins fyrr en nú. Of flókið hefði reynst
að höfða mál fyrr en niðurstöður nákvæmrar
rannsóknar á silfursjóðnum lægju fyrir.45
Þegar niðurstöður dönsku rannsóknarinnar
lágu fyrir kærðu hjónin á Miðhúsum, þau
Edda og Hlynur, Vilhjálm og Þjóðminjasafnið
fyrir meiðyrði. Málið var þó ekki dómtekið
fyrr en 16. júní 1997 og gengur dómur í því
3. júlí sama ár.46
Kærð eru átta mismunandi ummæli sem
Vilhjálmur hafði við um hjónin, og fundar-
aðstæður þegar sjóðurinn fannst, í bréfi sínu til
dr. Graham-Campells þegar Vilhjálmur sendi
erindi sitt fyrir hönd Þjóðminjasafnsins um
ósk á rannsókn á sjóðnum út til dr. Graham-
Campells.
I því bréfí segir Vilhjálmur dr. Graham-
Campell frá því sem á undan er gengið og
segir honum m.a. frá sínum eigin athugunum
á högum þeirra hjóna og föður bóndans. I
bréfínu er að fínna fjölmargar athugasemdir
um heilindi hjónanna á Miðhúsum enda kemst
dómurinn að þeirri niðurstöðu að öll ummæli
sem hjónin kærðu Vilhjálm fyrir eru dæmd
ómerk að einu undanskildu.
Hafa ber í huga það sem áður er komið
fram að dr. Graham-Campell hafði áður lagt
mat á sjóðinn. Hann tók sér aðeins tvo daga
til þess að meta hann á meðan Þjóðminjasafns
Danmerkur tók sér u.þ.b. fimm mánuði til
þess, frá því í janúar 1995 til maí 1995 og
45 Morgunblaöió 29. júní 1995.
46 Héraðsdómur Reykjavíkur, 1997.
kom þar heil stofnun að rannsókninni með
mörgu fólki en ekki bara einn einstaklingur.
A dómnum má sjá að Vilhjálmur hefur lagt
dr. Graham-Campell fullmikið línurnarþegar
hann t.d. segir honum frá því að faðir Hlyns
sé með einhverja þekkingu í silfursmíði og
hafí aðgang að tækjum til silfursmíði. Enn-
fremur er ekki ásættanlegt hvað Vilhjálmur
virðist gera hlut hjónanna rýran, með því t.d
að segjast ekki trúa því hvernig þau fundu
sjóðinn eða aðkomu Þórs Magnússonar og
dr. Kristjáns Eldjáms að fundinum.
Hann virðist álíta sem svo að eini mögu-
leikinn í stöðunni sem skýrir meintan mis-
vísandi aldur sjóðsins sé að hjónin hafí falsað
sjóðinn en ekki að sá möguleiki sé líka fyrir
hendi að þau hafi einfaldlega fundið sjóð
sem hafí áður, á tímabilinu frá víkingaöld
til og nútímans, verið breytt á einhverjum
tímapunkti og hjónin því saklaus að því að
sjóðurinn sé ekki 100% ekta víkingasjóður.
Samkvæmt bréfínu virðist Vilhjálmur
sannfærður um að hjónin hafí falsað sjóðinn
með það í huga að græða á honum stórfé
eins og kemur í ljós í lið D að þau hafí ekki,
að hans mati, verið sátt við að fá aðeins kr.
10.000 greiddar fyrir að fínna sjóðinn.
Vilhjálmur virðist hafa unnið að því leynt
og ljóst að kasta rýrð á fólkið og vitnað m.a.
til sjónvarpsviðtala þar sem þau eiga að
þræta fyrir að Hlynur sé silfursmiður, sem
Vilhjálmur staðhæfír að hann sé, en hann er
ekki. Það er ófagmannlegt hvað Vilhjálmur
kappkostar við að tengja kunnáttu í silfursmíði
við þá feðga og undrar lesanda af hverju?
Þar fyrir utan eru ummæli Vilhjálms númer
F dæmd ómerk en í þeim þykir sannað að
Vilhjálmur hafi gert því skóna að það hafí
verið samantekin ráð þeirra hjóna, Þórs
Magnússonar og dr. Kristjáns Eldjárns að
,finna“ sjóðinn.
Þessi ummæli Vilhjálms um fínnendur
sjóðsins í bréfí sínu til dr. Graham-Campells
gera það að verkum að niðurstaða dr. Graham-
15