Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2013, Síða 81

Gunnlaugsbani - draumur
enginn fær ráðið við sínar tilfínningar, það
hafði honum loksins skilist.
Það gerði honum órótt í geði að vinnu-
mennimir sem með honum voru í Hrafnkels-
dal, vom ennþá í sveitinni. Þeir höfðu fengið
sín laun í peningum, en svikist um að fara
í burtu, þó hann hefði sagt þeim það strax.
Þeir höfðu komið á brúðkaupsdaginn hans og
krafið hann um meiri peninga ef þeir ættu að
þegja um glæpinn. Þeir fengu væna upphæð
hvor, því með einu orði gátu þeir lagt líf hans
í rúst. Þeir gátu það ennþá ef þeir hættu ekki
þessum peningakröfum á hendur honum.
Einar stynur þungan og óskar þess að
Gunnlaugur hefði aldrei verið til. Helst vildi
hann geta gleymt þessu óttalega leyndarmáli
og losnað við kveljandi minningar.
Skyndilega heyrir hann fótatak og þekkir
að þeir sem hann óttast mest em að koma.
Hann stirðnar andartak af skelfmgu, svo
þrífur hann heyjám og fer að taka niður hey
úr þéttum stabbanum, til þess að ná valdi
yfír sér.
Þegar gömlu félagar hans koma inn, læst
hann ekki sjá þá. „Komdu sæll félagi, varstu
kannski búinn að gleyma okkur,“ segja þeir
illkvitnislega og hlæja að honum. Einar ansar
þessu ekki, en þeir halda áfram: „Við minnum
þá bara á okkur sjálfir, þér þýðir ekkert að
látast ekki þekkja okkur, gömlu félaga þína.“
Þeir hlæja og erta hann sigurvissir.
Þá blossar reiðin upp í Einari, þessir
óþokkar sem koma hér til að kvelja hann og
heimta peninga þessu verður að ljúka. Hann
gengur á móti þeim og hreytir út úr sér: „Hvað
viljið þið, því farið þið ekki í burtu, ég skulda
ykkur ekkert.“ Sá eldri svarar: „Við viljum
meiri peninga annars tölum við, þá verður
þú ekki svona reistur, við getum komið þér
á blaðið hjá sýslumanninum, þú veizt það.“
Skelfing Einars brýst út í ógurlegri bræði,
hann öskrar á þá: „Þið fáið ekki meira hjá
mér, ég verð á undan ykkur að segja frá og
mér verður trúað. Ef þið farið ekki núna á
stundinni burtu úr sveitinni og látið mig aldrei
sjá ykkur framar, þá læt ég hengja ykkur báða,
þetta er mitt síðasta boð.“
Þeir hopa fyrir honum, þeir trúa að nú
verði þeir að fara. Einar á marga vini en þeir
enga, þess vegna munu þeir tapa. Þeir eru
líka flækingar með vafasamt orð á sér, en
Einar er virtur bóndi, það er vissara fýrir þá
að forða sér. Þeir ganga út þegjandi, álútir og
skömmustulegir hverfa þeir á braut.
Einar skelfur þegar honum er runnin reiðin
og hættan liðin hjá. Honum hafði tekist að
sigra, þeir voru orðnir hræddir við hann, þess
vegna myndu þeir þegja um glæpinn og hraða
sér í burtu.
Það yrði öllum til ills ef hann gæfist upp og
játaði núna Það mátti hann aldrei gera, hann
yrði að vera maður fyrir því sem hann hafði
gert. Einar vissi að hann hafði gert mistök
sem ekki er hægt að bæta fyrir.
Ef sálarkvöl hans hefði verið vegna þess
að missa Sólveigu, hefði hann verið heiðar-
legur maður. Þess í stað var hann morðingi
og myndi kveljast vegna þess alla ævi. Hann
gekk af stað heim, þar mundi hann þrátt fyrir
allt, finna þá góðvild sem gæti hjálpað honum
til þess að lifa af sálarkvölina.
Gunnlaugur
Mér er mjög orðvant að lýsa viðbrögðum og
hugarfari Gunnlaugs þótt ég skynjaði það allt
í draumnum. Heitar tilfmningar og margvísleg
snögg geðhrif, eru svo miklu meira en nokkur
orð ná yfir. Gunnlaugur var óvenju glæsilegur
og góður maður. Því verður kannski helst lýst
þannig, að hann hafi verið vel af guði gerður
á allan hátt.
Þegar Þorkell á Eiríksstöðum vildi fá hann
fýrir vinnumann og bauð hærra kaup en aðrir,
gekk hann að því, þó að margir vöruðu hann
við að eiga nokkur samskipti við svo ein-
kennilegan mann.
Þorkell þótti vera ofstopi í skapi en líka
undirförull. Hann vildi halda við heiðnum
79