Strandapósturinn - 01.06.1992, Qupperneq 88

Lýður Björnsson:
Svanur á
Svanshóli
Árið 1985 rifjaði höfundur þessarar greinar upp forna frásögn
af einhverri mikilfenglegustu eilífaðarveru íslenskra bókmennta,
söguna af Selkollu. Þeirri sögu lauk svo, að Strandamenn komu
Selkollu yfir á nágranna sína Húnvetninga og þar er Selkolla
væntanlega enn, ef hún er ekki fyrir löngu horfin af sjónarsviðinu
fyrir aldurs sakir. Strandamenn hafa lengi haft orð á sér fyrir að
iðka hina egypsku speki umfram aðra landsmenn. Hér verður
þessi hefð í heiðri höfð og sögð saga af Svani á Svanshóli, sem er
fyrsti nafntogaði galdramaður á Ströndum. Einnig verða hafðar
uppi nokkrar hugleiðingar um hlut Svans í örlögum þekktra
persóna.
Svanur hefur verið allþekktur maður á ritunartíma íslenskra
fornrita. Hans getur í Landnámu (ísl. fornr., I. 1. bls. 199) og er
þar sagður vera sonur Björns, landnámsmanns í Bjarnarfirði, og
Ljúfu konu hans. Grettla (ísl. fornr. VII, bls. 29-30) getur þess, að
Svanur hafi veitt Kaldbeklingum lið í bardaga við Flosa í Árnesi og
liðsmenn hans. Hval hafði rekið á svonefndum Rifskerjum við
Reykjanes og vildu Víkursveitarmenn bægja Kaldbeklingum frá
því að nýta hann. Mikið hallæri var þá í landinu. Fornrit geta oft
um ófrið við hvalskurð. Þessa var von. Hvalreki var mikið bjarg-
ræði, ekki síst í harðindum.
86