Saga - 2014, Blaðsíða 68

Hugmynd Alison Landsberg er tengd fjölmiðlum nútímans, einkum
kvikmyndum (enda er hún kvikmyndafræðingur), og þó að hún
finni skyldleika við sterkar innlifunaraðferðir á miðöldum og seinni
öldum þá er einn meginmunurinn sá að viðbótarminningu, sem
fæst úr kvikmyndaupplifun, getur hver sem er eignast og hún er
ekki bundin við trúarsamfélag eða þjóðarsamsömun að hennar
sögn.15 Að vísu eru dæmin sem hún kannar sérstaklega — innflytj-
endur til Bandaríkjanna á fyrri hluta 20. aldar, leysingjar eftir afnám
þrælahalds og eftirlifendur og afkomendur helfarar gyðinga — ein-
mitt þess eðlis að miðlunin milli kynslóða hafði rofnað:
Landsberg rökræðir þessar aðstæður frekar og sér fólksflutninga og
hnattvæðingu hafa í för með sér verulega breytingu á miðlun menn-
ingarminninga (e. cultural memory), bæði rof í tengslum kynslóða og
samfélaga en jafnframt aðra fjölbreyttari og marghliða miðlun sem
hafi skapast í staðinn. Með áhrifamikilli fjölmiðlun nútímans hafi
minningar einstakra hópa opnast fyrir stærri hópi sem geti sam-
samað sig þeim.17 Slíkar „viðbótarminningar“ eru mitt á milli per-
sónulegra minninga og sameiginlegra (sjá síðar um þá tegund), þær
eru „opinberar minningar sem einstaklingurinn finnur fyrir“.18
Hugmyndir Alison Landsberg hafa vakið talsverða athygli en
misjöfn viðbrögð og þykir jafnvel róttækum sagnfræðingum full-
langt gengið.19 Sumir eru ekki tilbúnir að samþykkja að sterk lýsing
þorsteinn helgason66
Í öllum þessum tilvikum rofn -
aði keðjan milli foreldra og
barna og, sem kannski meiru
skiptir, keðjan milli einstakling-
anna og hópsins — ættar- og
fjölskyldutengslin — og þörf
var á nýjum aðferðum við að
bera minningar áfram og koma
þeim í umferð.
In each of these cases, the links
between parents and children
and, perhaps more significantly,
the links between individual
persons and community — kin -
ship ties — were broken, and
alternative methods for the
trans mission and dissemination
of memories were required.16
15 Sama heimild, bls. 9.
16 Alison Landsberg, Prosthetic Memory, bls. 2.
17 Sama heimild, bls. 10–11.
18 „…privately felt public memories…“, Alison Landsberg, Prosthetic Memory, bls.
19.
19 James Berger, „Which Prosthetic? Mass Media, Narrative, empathy, and Pro -
gressive Politics“, Rethinking History 11:4 (2007), bls. 597–612; Alun Munslow,
„Why Should Historians Write about the Nature of History (Rather than Just
Do It?)“, Rethinking History 11:4 (2007), bls. 613–625.
Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 66