Saga - 2014, Blaðsíða 152

Ýmislegt er dregið fram í þessum knöppu textum, t.d. um stíleinkenni
Sigfúsar og ákveðna samfellu, en einnig um sérkenni hvers byggðarlags og
breytingar í tísku og tíðaranda. Það er t.d. áhugavert að í upphafi setur
Sigfús upp stúdíó sín utanhúss en þó þannig að myndirnar líta út fyrir að
vera teknar í stássstofu. Það er hins vegar merkilegt að á stundum hefur sú
sviðsetning ekki verið mikilvægari en svo að gjarnan er möl undir fótum
manna og kvenna en að baki þeim leiktjöldin góðu sem Sigfús flutti á milli
staða. Inga Lára bendir á það nýmæli að á Reykjavíkurmyndum frá 1867–
1870 sjást ökklasíðar blúndunærbuxur gægjast undan pilsum tveggja stelpna.
Á öðrum stað er vakin athygli á því að fatnaður fyrirsæta í Stykkishólmi
1868–1869, einkum karla, er fjölbreyttari en annars staðar: „einn er í ljósum
buxum og vesti með síðum jakka, annar í köflóttum buxum með dökku
vesti og jakka, sem þá var hátíska …“ (bls. 60). karlar á myndum teknum á
eyrarbakka 1884 og 1886 eru hins vegar nær allir í heimagerðum vaðmáls-
fötum.
Það er líklega bundið við áhugasvið hvers og eins hvaða smáatriði grípa
augað þegar flett er í gegnum myndirnar. Sjálfum finnst mér merkilegt að
sjá kassagítar í fangi Guðrúnar Höllu Waage sem titluð er söngmær. Þessi
sviðsetning er eitt þeirra atriða sem Inga Lára tekur sem teikn um að
„[s]jálfsmyndin og meðvitund fólks um hana er að eflast“ (bls. 66). Þessir
knöppu textar innihalda þannig fjölmörg dæmi um menningarsögulega
greiningu byggða á ljósmyndum Sigfúsar eymundssonar og vekja vænt -
ingar um að fleiri fræðimenn leggi sig eftir því að lesa ljósmyndir — ekki
síður en texta — til að greina fortíðina og myndina af henni.
Seinni hlutinn, „Landslags- og bæjarmyndir“, er 100 blaðsíður að lengd
(bls. 71–171) og eru myndirnar birtar í tímaröð. elstar eru myndir teknar á
vestfjörðum árið 1866 en þær yngstu eru af Ölfusárbrú og Tryggvaskála frá
1891. Aftan við þann burðarhluta eru stuttar skýringar fyrir hverja mynd
þar sem gerð er grein fyrir því sem fyrir augu ber. Flestar eru myndirnar
stakar á síðu og njóta sín vel þannig, en stundum eru tvær eða fleiri minni
myndir saman á síðu og á það einkum við um elstu myndirnar sem e.t.v.
þyldu ekki meiri stækkun.
Myndirnar eru af ýmsu tagi. Nokkuð er um götumyndir úr Reykjavík
(t.d. bls. 83, 87, 95 og 118) og úr/af Reykjavíkurhöfn (t.d. bls. 96, 97 og 113)
sem staðfesta orð Margrétar Hallgrímsdóttur þjóðminjavarðar í formála:
„Myndin af Reykjavík 19. aldar er mótuð af myndum og sjónarhornum
Sigfúsar á húsin í kvosinni og höfnina“ (bls. 7). Þarna eru einnig svipaðar
myndir úr öðrum plássum, t.d. frá Skutulsfjarðareyri (bls. 106), keflavík
(bls. 106), Stykkishólmi (bls. 110), Hafnarfirði (bls. 116–117), Akureyri 1883
(bls. 122), og Borðeyri 1883 (bls. 123). Náttúrumyndir eru nokkrar, bæði af
„túristastöðum“ á borð við Almannagjá (bls. 88), Geysi og Strokk (bls. 89),
sem og af minna þekktum stöðum (bls. 126–139), t.d. Jarlhettum, Reykjanes -
vita og krýsuvík.
ritdómar150
Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 150