Saga - 2014, Blaðsíða 139

aðlöguðust meirihlutasamfélaginu, með sérstöku tilliti til samþættingar
danskrar og íslenskrar menningar. Annar hluti fjallar svo um samband
danskra innflytjenda við upprunaland sitt og þá sérstaklega út frá tengsla -
neti Thomsen-verslunarinnar og því hvernig tengja megi hugmyndir um
þverþjóðleika við net þessara aðila (bls. 13). Þriðji hluti ritgerðarinnar gerir
grein fyrir breyttri stöðu Dana eftir síðari heimsstyrjöld til 1970.
Ritgerðin bregður upp heildstæðri mynd af Dönum í íslensku samfélagi
í upphafi 20. aldar með nákvæmum lýðfræðilegum upplýsingum, kortlagn-
ingu á þætti Dana í uppbygginu samfélags og atvinnulífs í Reykja vík og
þéttbýlisstöðum utan Reykjavíkur og einnig er dregin upp áhugaverð mynd
af tengslaneti danskra kaupmanna. eins og bent er á í ritgerðinni hafa
fræðimenn sem rannsakað hafa þverþjóðleika einmitt í auknum mæli beint
sjónum að tengslum innflytjenda við upprunalandið í stað þess að horfa ein-
göngu á stöðu þeirra í nýju ríki. Í gegnum kortlagningu á þátttöku Dana í
íslensku samfélagi er einnig brugðið upp mynd af ólíkum hópum danskra
innflytjenda í upphafi aldarinnar. Ritgerðin bendir á að það var ekki aðeins
sérþekking Dana sem skipti máli í uppbyggingu Íslands heldur tengslin
sem þeir höfðu og gerðu þeim kleift að sækja þessa þekkingu til annarra
landa (bls. 121). Lögð er áhersla á að líta megi á danska kaupmenn og fjöl-
skyldur þeirra sem þverþjóðlega frumkvöðla sem sköp uðu og mótuðu
þverþjóðleg rými sem einkenndust af hringrás fólks, upplýsinga og vöru
(bls. 255). Ritgerðin vekur athygli á því að á þversagnakenndan hátt megi
sjá minni þverþjóðleika í lífi Dana á Íslandi á seinni hluta tímabilsins, þrátt
fyrir mun betri fjarskipti og samgöngur (bls. 196 og 215), sem endurspeglar
flókið samband tækni og félagslegs veruleika. Umræða ritgerðarinnar um
þverþjóðlega frumkvöðla (bls. 127–131) er sérlega gott dæmi um hvernig
alþjóðlegt sjónarhorn fólksflutninga getur varpað skýrara ljósi á íslenskan
veruleika. Ritgerðin er þannig innlegg í umræðu um þver þjóðleika og sögu-
lega mótun hans og tekur einnig til umræðu hnatt væðingu sem fyrirbæri
sem ekki er eingöngu drifið áfram af tæknilegum breytingum í félagslegu
tómarúmi heldur hluti af félagslegum ferlum.8
Innflytjendur
Ritgerðin er mikilvægt framlag til aukins skilnings á sögu innflytjenda á
Íslandi og hvaða merkingu það hefur fyrir hópa á ólíkum tímabilum að vera
innflytjendur í íslensku samhengi. efnið er staðsett í upphafi ritgerðarinnar,
andmæli 137
8 Greg Downey og Melissa S. Fisher, „Introduction: The Anthropology of Capital
and the Frontier of ethnography 2006“, Frontiers of Capital: Ethnographic Re -
flections on the New Ethnography. Ritstj. M. Fisher og G. Downey (Durham og
London: Duke University Press 2006), bls. 1–30, hér bls. 2.
Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 137