Saga


Saga - 2014, Blaðsíða 117

Saga - 2014, Blaðsíða 117
niður undir sjó undir barði, þá nær því örend og dó á leiðinni heim. Hún hafði áður verið geðveik, og sýnt sig í því, að vilja fyrirfara sér. Heyrst hefir að maður í Skagafirði kallaður Floga-Björn, hafi ætlað að bíta stúlku á bark- ann, en ekki getað það, og þá bitið af henni nefið“. Sitthvað af óprentuðu efni mætti líka nefna og verður sýnishorn úr einu annálshandriti látið duga, nefnilega Lbs. 635 4to, annál Halldórs Pálssonar, bónda á Ásbjarnarstöðum í Stafholtstungum, yfir árin 1773–1858, þar sem segir af geðsjúkri konu í færslu ársins 1849: „Það bar til undanfarinn vetur að örla tók á æði og vitfirring giftrar konu Guðrúnar Ásmundsdóttur er átti þá Gísla Guðmundsson, og bjuggu á Hóli í Norðurárdal. var hún fyrst með miklu fljótræði og ásmælgi, loksins þegar hún gat ei lengur stjórnað búinu með so brjálaðri ráðdeild skemmdalaust var hún látin um veturinn að Brekku til valda bónda þar, innilokuð í kamersi nótt og dag, síðan þar nokkru eftir flutt þaðan og hýstu hana þá vissan tíma færustu sveitarmenn. ekki var mikið um viðleitni lækna við hana. Fór so fram þar til hún fluttist að Þingnesi til systur hennar Guðrúnar Ásmundsdóttur og manns hennar Jóhanns, er hún þar síðan í sama bága tilstandi, hvað óráð snertir“ (bls. 112). Guðrún var 49 ára og hét systir hennar líka Guðrún, þremur árum eldri. Þau Gísli áttu þrjú börn á lífi þegar þetta gerðist, 10 ára, 16 ára og 17 ára. Árið 1850 hafði Guðrúnu yngri verið komið fyrir í Sveinatungu, og tekið er fram í manntali það ár að hún hafi verið vitskert í tvö ár. Hún lést 1. mars 1859. Iv Þetta er í sjálfu sér ekkert sem doktorsefni þarf að svara. Aldrei er hægt að komast að öllu um svo víðfeðmt viðfangsefni, því til er urmull texta sem varða aðstæður geðsjúkra, en auðvitað hefði verið rétt að leita aðeins betur. Ritgerðin er líka í styttra lagi, réttar 220 blaðsíður. Miðað við kannski 350 orð á hverri blaðsíðu nær hún þó lágmarkslengd samkvæmt reglum Hug - vísindasviðs um meistara- og doktorsnám frá 7. janúar 2011, sem er 75 þúsund orð. Hún hefði samt þurft að vera lengri, því umfjöllun um miðlæg atriði er ófullnægjandi. Ég nefni tvö: a) vistun geðsjúklinga á spítölum í Reykjavík og á Akureyri eftir miðja 19. öld er ekki tekin nógu föstum tökum. Um vistun geðsjúklinga á spítala í Reykjavík eftir 1866 eru sögð vera „nokkur dæmi“ (bls. 61). Síðar er þess getið að skýrslur hafi verið birtar í Þjóðólfi og Ísafold sem sýni „að geðveikir sjúklingar voru vistaðir á spítalanum“ frá hausti 1868 til ársloka 1889 (bls. 142). Úrvinnslu vantar og sætir furðu miðað við talnagleði doktorsefnis í úrvinnslu manntala. Hvað var þetta margt fólk? er hægt að sjá skiptingu á kyn eða hvaðan sjúklingarnir komu og hvernig þeim reiddi af? Skýrslurnar í Þjóðólfi 1868–1879 leyfa ekkert af þessu, svo mikið er víst. Sundurliðað er eftir þjóðerni, síðan kynferði og loks sjúkdómum, en sínu í hverju lagi, og ekki er hægt, til dæmis, að sjá hvors kyns geðsjúklingar voru: andmæli 115 Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 115
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Saga
https://timarit.is/publication/775

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.