Saga - 2014, Blaðsíða 76

mémoire universelle du genre humain) en gallinn væri sá að það
væri ekkert til sem gæti verið allsherjarminni.35
Skilgreining Halbwachs á sameiginlegri minningu er nokkuð
þröng, hún nær fyrst og fremst til einnar kynslóðar og þess sem er í
lifandi minni þó að það geti sótt efnivið víðar til styrkingar. Skilin
milli einstaklingsminningar og sameiginlegrar minningar eru ekki
alltaf skýr (sbr. kaflann um einstaklingsminnið). Hins vegar greindi
Halbwachs vandlega milli minnis og sögu og sá lítil gagnkvæm
áhrif þó að sameiginlega minnið gæti stöku sinnum slysast inn á
svið (þjóðar)sögunnar.
Þessi skarpa greining milli minninga og sögu fylgdi hinni gagn -
rýnu sagnfræði sem hafði rutt sér til rúms á 19. öld og var einnig
sterk þegar hugmyndir um sameiginlegt minni tóku að festa rætur
upp úr 1970, m.a. fyrir áhrif frá gömlum fræðum Halbwachs. Pierre
Nora, sem er þekktastur þeirra sagnfræðinga sem kynntu þessi hug-
tök til sögunnar um það leyti, reyndi einnig að greina sögu og minni
vandlega í sundur. Hann var sammála Halbwachs um að hefja
minnið til vegs á kostnað sögunnar og sagnfræðinnar því „[m]inn-
ingin er líf, býr með lifandi þjóðfélögum og er þannig í stöðugri þró-
un…“36 Minningin býr og verkar í nútímanum, sagan er birting
fortíðarinnar, sagði Nora. Sagnfræðin er afhelguð og byggist á grein-
ingu og gagnrýninni orðræðu en minnisstarfsemin setur endur-
minninguna í helgað samhengi. Allt sem sagan/sagnfræðin kemur
nálægt verður að hversdagstexta (prose). Hún hefur einsett sér að
tortíma minningunni.37
ef hin kalda hönd sagnfræðinnar hefur gert út af við lifandi
minningu í iðju sinni — hvert var þá verkefnið sem sagnfræðingur-
inn Pierre Nora stjórnaði og fyllti þúsundir blaðsíðna með ritgerð -
um hundrað sagnfræðinga í ritverkinu Lieux de mémoire (Stöðum
minninga)? Nora er þekktastur fyrir það verkefni og það hefur orðið
fyrirmynd víða um lönd. Það var umfjöllun um minninguna, minn-
ingu sem hefur litast af sagnfræði, og verkið sjálft verður að teljast
sagnfræði þó hönd hennar sé köld. Hin „sanna minning“ er nú ein-
þorsteinn helgason74
35 Maurice Halbwachs, La mémoire collective, bls. 49.
36 „Memory is life, always embodied in living societies and as such in per manent
evolution …“ Pierre Nora, „General Introduction: Between Memory and
History“, Realms of Memory 1 (New york: Columbia University Press 1992),
bls. 3
37 Pierre Nora, „General Introduction“, bls. 3.
Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 74