Andvari - 01.01.2014, Side 39

andvari
LÚÐVÍK JÓSEPSSON
37
Þetta hygg ég að hafi aldrei komið fram áður: Að sósíalistar í
Neskaupstað hafi hótað úrsögn úr flokknum af því að flokksfor-
ystan gætti þess ekki að halda flokknum saman þrátt fyrir innrás
Sovétríkjanna í Finnland. Ég hygg að það hafi verið aðalatriðið fyrir
félagana í Neskaupstað að halda flokknum saman; hitt var minna mál
hvað stóð í ályktuninni. Þeir vildu fá að rækta sinn akur í Neskaupstað
í friði fyrir þeim fyrir sunnan. Það voru vafalaust skiptar skoðanir um
það í flokksdeildinni í Neskaupstað hvernig ætti að bregðast við 1939.
Einhverjir hafa sjálfsagt viljað fordæma innrásina, aðrir hafa jafnvel
viljað leggja blessun sína yfir hana, margir hafa viljað láta það eiga sig
að gera ályktun og enn aðrir höfðu enga skoðun á málinu; voru upp-
teknir eins og gengur af sínu daglega amstri.
Átökin í Neskaupstað voru líka hluti af grundvallarátökum við
Alþýðuflokkinn um skipulag Alþýðusambandsins. í samþykkt ASI-
þings frá 1930 var ákveðið að enginn ætti að geta setið þing ASI nema
viðkomandi væri í Alþýðuflokknum. Þessi samþykkt var gerð til þess þá
að útiloka kommúnista frá setu á ASÍ-þingum. En kommúnistar höfðu
völd og áhrif í flestum stærstu verkalýðsfélögum landsins. Baráttan
fyrir breytingum á „skipulagi Alþýðusambandsins náði hámarki
þegar fulltrúar 20 stórra verkalýðsfélaga sendu fulltrúa sína á fund í
Reykjavík í nóvembermánuði 1939 til þess að stofna Landssamband
verkalýðsfélaganna. Verklýðsfélag Norðfjarðar undir forystu sósíalista
hafði tekið virkan þátt í þessari baráttu og sendi meðal annars fulltrúa
á þennan fund.... Það var svo á þingi Alþýðusambandsins haustið 1940
að krataforingjarnir gáfust upp og samþykktu aðskilnað Alþýðuflokks
og Alþýðusambands.“68
Á efri árum skrifaði Lúðvík aftan á umslag sínar eigin skilgreiningar
á grunnhugtökum vinstri stjórnmála.
„Sósíalisti: Styður verkalýðsstéttina, réttlát laun, aðbúnaður, trygg-
ingar. Mannréttindi - öryggi - frelsi. Ríkið veiti réttláta vernd og öryggi.
Gegn sérréttindastéttum. Gegn okurgróða. Þeir efnuðu og hálaunuðu
borgi meira til samfélagsins. Kapítalisti: Vill óheftan rétt til að græða
á vinnu annarra. Fjármálabraskari. Verslunargróði. Sem fæstar reglur
um þjóðfélagslega umgengni. Lifir á eigum og peningaleigu. Heimtar
frelsi til alls en stundar einokun. Trúir á óheftan markað. Framboð og
eftirspurn.“69
Lúðvík var efstur á lista Sósíalistaflokksins í bæjarstjórnarkosning-
unum 1942 en þá náði flokkurinn ekki meirihluta eins og hann hafði