Andvari - 01.01.2014, Side 64

62
SVAVAR GESTSSON
ANDVARI
Þegar Alþingi kom saman um haustið 1971 flutti vinstri stjórnin
þingsályktunartillögu um útfærslu landhelginnar. Tillagan var efnislega
samhljóða tillögunni sem flokkarnir sem nú voru orðnir stjórnarand-
staða höfðu fellt í aprílmánuði fyrir kosningarnar. Mikil umræða
varð um tillöguna en að lokum beygði stjórnarandstaðan sig fyrir
stemningunni í samfélaginu og tillaga stjórnarinnar var samþykkt með
60 samhljóða atkvæðum á Alþingi 15. febrúar 1972. Þannig var staða
sjávarútvegsráðherrans til að undirrita reglugerð um útfærslu land-
helginnar allt önnur en verið hafði þegar landhelgin var færð út í 12
sjómílur.
Af hverju 50 mílur? Farmanna- og fiskimannasambandið gerði sam-
þykkt um 50 sjómílur í febrúar 1971. 97% af öllum þorski sem veiddist
við landið var innan þessara marka og allur ýsuaflinn fékkst fyrir innan
50 mílna mörkin. Það skipti ekki síður máli að í landgrunnslögunum
frá 1948 var miðað við að heimilt væri að færa út landhelgina þannig
að hún næði yfir landgrunnið umhverfis ísland. Ef færa hefði átt land-
helgina lengra út en í 50 sjómílur hefði líklega þurft nýja lagasetningu
því þá hefðu mörkin náð út fyrir landgrunnið.119
Margt var reynt til að tefja för Lúðvíks í þessu máli. Hann hafði
hins vegar oftast króka á móti brögðum. Þannig beitti hann sér fyrir
almennum stjórnmálafundum um allt land til þess að treysta stöðu
útfærslunnar. Meðal annars hélt hann fjölmennan fund í Reykjavík þar
sem hann fékk stuðning þekktra sjálfstæðisflokksmanna við útfærsluna
eins og Kristjáns Ragnarssonar og Sveins Benediktssonar. Þá gerði hann
Jónas Arnason alþingismann og skáld út til Bretlands til að tala máli
íslendinga bæði við breska þingmenn og almenning í Hull og Grimsby;
sú för skilaði árangri. Lúðvík bjó við sterkan stuðning og heilindi í sínu
eigin liði og nefnir í bók sinni heitan stuðning Þjóðviljans sérstaklega.
En það voru veilur í stjórnarflokkunum, einkum í Samtökum frjáls-
lyndra og vinstri manna þar sem menn gerðu allt sem þeir gátu til þess
að halda tengslum við Sjálfstæðisflokkinn og Alþýðuflokkinn, það er
stjórnarandstöðuna, fremur en stjórnarliðið.120 Framsóknarflokkurinn
var heilli og athyglisvert er hvernig Lúðvík fjallar um hlut Einars
Agústssonar utanríkisráðherra: „Einar Agústsson var aðalmálflytjandi
okkar sem utanríkisráðherra og hann skýrði málstað okkar vel og
óaðfinnanlega að mínu áliti. Samstarf okkar Einars í landhelgismálinu
var alltaf mjög gott og hann studdi málflutning minn vel og drengilega,
jafnvel þó að honum fyndist ég nokkuð harður og ósveigjanlegur á