Tímarit lögfræðinga - 01.04.2013, Side 25


ar- og afnotarétt að lágmarksleigutíma liðnum.30 Í athugasemdum
við 3. gr. frumvarps til laga nr. 161/2002 um fjármálafyrirtæki segir
að eignaleigu sé gjarnan skipt í þrennt, þ.e. fjármögnunarleigu,
kaupleigu og rekstrarleigu.31
Eignaleigufyrirtæki teljast til lánastofnana í skilningi laga nr.
161/2002 um fjármálafyrirtæki samkvæmt 3. tölul. 1. mgr. 4. gr., sbr.
3. tölul. 1. mgr. 3. gr., og 2. mgr. 4. gr. laganna. Samkvæmt lögunum
er eignaleiga áfram starfsleyfisskyld starfsemi en sérákvæði um
eignaleigufyrirtæki samkvæmt eldri lögum voru afnumin, sbr. 2.
mgr. 5. gr. laga nr. 123/1992. Breytingin fól það í sér að fyrirtæki, sem
stunda eignaleigu, verða að uppfylla starfsleyfiskröfur um viðskipta-
banka, sparisjóði eða lánafyrirtæki, m.a. um að stofnfé verði aldrei
lægra en 5 milljónir evra (EUR), sbr. 14. gr. laga nr. 161/2002.32
Eignaleigusamningar falla einnig undir gildissvið laga nr.
121/1994 um neytendalán, sbr. d-liður 1. mgr. 2. gr. laganna.33 Lög um
neytendalán voru upphaflega sett árið 1993, sbr. lög nr. 30/1993. Síðar
voru lögin endurskoðuð og þau endurútgefin samkvæmt lögum nr.
101/1994 sem lög um neytendalán nr. 121/1994. Fram kemur í athuga-
semdum í frumvarpi því sem varð að lögum nr. 30/1993 að tilgangur
þess sé að fullnægja með íslenskri löggjöf skilyrðum EB-tilskipana nr.
87/102 EBE og nr. 90/88 EBE.34 Hvorki í lögskýringargögnum með
lögum nr. 30/1993 né með lögum nr. 121/1994 um neytendalán er get-
ið um ástæður þess að eignaleigusamningar, sem samkvæmt heiti
sínu benda til þess að um leigusamninga sé að ræða, eru felldir undir
gildissvið laganna sem samkvæmt 1. gr. þeirra taka til lánssamninga
sem lánveitandi gerir í atvinnuskyni við neytendur. Skýringu þess
má væntanlega rekja til þess að setning laganna er þáttur í aðlögun
íslenskrar löggjafar að evrópskum rétti í tengslum við aðild Íslands
að Evrópska efnahagssvæðinu og löggjafinn hefur að líkindum ekki
hugað sérstaklega að þessu atriði við lagasetninguna.35
30 Hugtakinu „eignarleiga“ var breytt í „eignaleiga“ við gildistöku laga nr. 161/2002 um
fjármálafyrirtæki. Í athugasemdum við 3. gr. frumvarpsins í greinargerð með lögunum
kemur fram að breytingin sé gerð sökum þess að eignarleiga sé ekki réttnefni fyrir þá
starfsemi sem orðið á að lýsa. Eignarleiga merki leigu á einhverju sem leigutaki eignist
síðan. Eignaleiga merki hins vegar leigu á eign, óháð því hvort leigutaki eignast hið leigða
í lok samningstíma. Alþt. 2002-2003, A-deild, þskj. 218 – 215. mál, bls. 1100.
31 Alþt. 2002-2003, A-deild, þskj. 218 – 215. mál, bls. 1100.
32 Eignaleiga telst einnig til „fjármálaþjónustu“ í skilningi 4. tölul. 1. mgr. 4. gr. laga nr.
33/2005 um fjarsölu á fjármálaþjónustu.
33 Sömu sögu er að segja um eldri lög um neytendalán nr. 30/1993 þar sem eignaleigu-
samningar féllu samkvæmt c- lið 2. gr. laganna undir gildissvið þeirra.
34 Alþt.1992-1993, A-deild, þskj. 14 – 14. mál, bls. 532.
35 Hvað sem því líður þá liggur fyrir að viðsemjendur eignaleigufyrirtækjanna hafa
gjarnan bent á þetta til stuðnings því að löggjafinn flokki eignaleigusamninga fremur sem
lánssamninga en leigusamninga, sbr. t.d. dómar Hæstaréttar í málum nr. 282/2011 og
652/2011.