Tímarit lögfræðinga - 01.04.2013, Page 47


skatt nr. 90/2003.71 Þá segir ennfremur í lokamálslið ákvæðisins að
það taki jafnframt til lánssamninga og eignaleigusamninga sem ein-
staklingar hafa gert við fjármálafyrirtæki, sbr. lög nr. 161/2002,
vegna kaupa á bifreið til einkanota.
Á grundvelli laga nr. 151/2010 var meginþorri gengistryggðra
húsnæðislána, sem greidd voru til neytenda í íslenskum krónum,
endurreiknuð í samræmi við fyrirmæli 18. gr. vxl., sbr. 1. gr. laga nr.
151/2010. Líkt og nánar verður fjallað um í næsta kafla kom síðar í
ljós að sú afturvirka uppgjörsaðferð, sem lögin mæla fyrir um, stóðst
ekki gagnvart eignaréttarákvæði 72. gr. stjórnarskrárinnar.
4.3.1.4 Dómur Hæstaréttar 15. febrúar 2012 í máli nr. 600/2011
Í athugasemdum í frumvarpi því sem varð að lögum nr. 151/2010
kemur fram að í ljósi dóma Hæstaréttar frá 16. júní 2010 og 16. sept-
ember sama ár, sem staðfestu ólögmæti gengistryggðra lánssamn-
inga og mæltu fyrir um vexti af þeim, sé ljóst að verði frumvarpið
að lögum hrófli það lítt við stærstum hluta þeirra samninga sem
falla undir gildissvið þess. Frumvarpið feli þannig í raun ekki í sér
afturvirkni.
Þann 15. febrúar 2012 féll í Hæstarétti dómur í máli nr. 600/2011
(Vaxtadómur II) þar sem niðurstaðan varð sú að ákvæði laga nr.
151/2010 um ákvörðun vaxta aftur í tímann stæðust ekki gagnvart
eignaréttarákvæði 72. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944. Niðurstaða
meirihluta Hæstaréttar varð sú að fjármálafyrirtækið ætti ekki kröfu
á skuldara vegna vangreiddra vaxta af skuldabréfinu, sem um var
deilt, með vísan til þeirrar undantekningarreglu kröfuréttar að
fullnaðarkvittun geti að vissum skilyrðum uppfylltum valdið því
að kröfuhafi glati frekari kröfu. Ekki er ætlunin í þessari grein að
fjalla um dóminn með tilliti til þessa heldur eingöngu að beina
sjónum að umfjöllun Hæstaréttar um stjórnskipulegt gildi laga nr.
151/2010.
Þrátt fyrir að Hæstiréttur, sem var skipaður sjö hæstaréttardóm-
urum, hafi klofnað í afstöðu sinni til þess hvort undantekningarreglan
um gildi fullnaðarkvittana ætti við í málinu, voru allir dómendur
sammála um að með almennum lögum væri ekki unnt að breyta með
71 Af tilvísun X. ákvæðis til bráðabirgða við lög nr. 38/2001 til ákvæðis B-liðar 68. gr. laga
um tekjuskatt nr. 90/2003 (tsl.) má ráða að þær skuldbindingar, sem falla undir lög nr.
151/2010, eru húsnæðislán sem tekin hafa verið vegna kaupa eða byggingar á íbúðarhús-
næði til eigin nota, þar með talin kaup á búseturétti samkvæmt lögum nr. 66/2003 og kaup
á eignarhlut í almennri kaupleiguíbúð samkvæmt eldri lögum, enda geri viðkomandi grein
fyrir lánum og vaxtagjöldum af þeim í sérstakri greinargerð með skattframtali samkvæmt
1. mgr. 90. gr. laganna í því formi sem ríkisskattstjóri ákveður. Þá er gert að skilyrði að
skuldbinding uppfylli sannanlega það skilyrði 2. mgr. B-liðar 68. gr. tsl. að vaxtagjöld
skuldbindingarinnar geti myndað rétt til vaxtabóta.