Tímarit lögfræðinga - 01.04.2013, Page 58


fram að samkvæmt gögnum málsins hafi lánið að frádregnum kostnaði
verið greitt inn á nefnda gjaldeyrisreikninga, annars vegar tiltekinn fjöldi
svissneskra franka og hins vegar tiltekinn fjöldi japanskra jena. Sama dag
var nánast sami fjöldi svissneskra franka og japanskra jena tekinn út af
gjaldeyrisreikningunum og 400.000.000 ísl. kr. ráðstafað, með milligöngu
bankans, inn á bankareikning seljanda fasteignarinnar sem um ræddi.
Greiðsla afborgana og vaxta af láninu fór þannig fram að gjaldeyrisreikn-
ingarnir voru skuldfærðir hverju sinni allt þar til í nóvember 2008 þegar
höft voru lögð á gjaldeyrisviðskipti. Bankinn gjaldfelldi lánssamninginn
snemma árs 2010 og höfðaði í kjölfarið mál til innheimtu eftirstöðva hans.
Niðurstaða héraðsdóms var sú að lántakan hefði í reynd verið í íslenskum
krónum. Þar sem málið var af hálfu bankans ekki reifað með tilliti til þessa
var málinu vísað frá dómi samkvæmt kröfu. Meirihluti Hæstaréttar komst
hins vegar að þeirri niðurstöðu að líta yrði svo á að um væri að ræða lán í
erlendum gjaldmiðlum. Í forsendum meirihlutans er þessu til stuðnings
vísað til þess að á forsíðu samningsins sé hann nefndur „Lánssamningur í
erlendum myntum“. Þá er á það bent að gagnstætt því sem var í máli nr.
155/2011 hafi samningsaðilarnir báðir efnt samningsskyldur sínar með því
að fjárhæðir í erlendum gjaldmiðlum skiptu um hendur. Auk þess er vísað
til þess að myntbreytingarákvæði samningsins sé með öðrum hætti en í
máli nr. 155/2011. Minnihluti Hæstaréttar komst að gagnstæðri niðurstöðu
og taldi að um væri að ræða lánssamning í íslenskum krónum sem bund-
inn væri gengi erlendra gjaldmiðla. Í forsendum minnihlutans er þessu til
stuðnings vísað til þess að lánsfjárhæðin sé einungis tilgreind í íslenskum
krónum sem feli í sér að um sé að ræða „lánsfjárhæð í íslenskum krónum“.
Bent er á að þetta sé í samræmi við þær upplýsingar, sem fyrir liggja í mál-
inu, um aðdraganda að gerð lánssamningsins sem var að greiða hluta
kaupverðs fasteignar í Reykjavík en kaupverðið mun hafa verið ákveðið í
íslenskum krónum. Bent er á að lánanefndir K hafi samþykkt að veita lán
til kaupanna sem næmi „allt að ISK 400 mkr.“ sem var um 75% af kaup-
verðinu. Lánsfjárhæðin var síðar hækkuð um rúmar 2.000.000 kr. til þess
að H fengi, að frádregnum ýmsum kostnaði hans við lántökuna, greiddar
400.000.000 kr. frá K. Þá er vísað til þess að beiðni H um útborgun lánsins
samkvæmt lánssamningnum miðaði við „jafnvirði íslenskar krónur
402.200.000 í CHF og JPY“.
Af niðurstöðu meirihluta Hæstaréttar má ráða að þeir þættir er
skiptu mestu máli um þá niðurstöðu, að lánið taldist vera í erlend-
um myntum, voru heiti lánssamningsins, tilgreining lánsfjárhæðar
og vaxta í samningnum, að lánið var greitt út í erlendum myntum
og að endurgreiðslur fóru fram í erlendum myntum. Minnihluti
Hæstaréttar taldi hins vegar, með vísan til dóms Hæstaréttar í máli nr.
155/2011, að um væri að ræða samning um lánsfé í íslenskum krón-
um sem bundið væri við gengi erlendra gjaldmiðla. Tekið er sér-
staklega fram í forsendum minnihlutans að þau ákvæði skilmála
lánsins, sem rakin eru í atkvæði meirihlutans sem og atriði er lúta