Úrval - 01.06.1953, Síða 78

76
tJRVAL
furðufyrirbæri, sem við köllum
tilviljanir, eru f jarri því að vera
eins athyglisverð og virðast
kann við fyrstu sýn. Við mynd-
um sífellt vera að sjá atburði
sem ekki eru meiri líkur til að
gerist en 1 á móti 1.000.000 eða
100.000.000, en við myndum sjá,
að þótt atburðurinn hefði orðið
öðruvísi, hefðu líkurnar á móti
honum verið jafnmiklar fyrir
því.
Ennfremur myndum við sjá,
að ef frá eru talin einföldustu
atvik, eru líkurnar til þess að
sérhver atburður gerist ná-
kvæmlega eins og hann verður
í reyndinni, ákaflega litlar, og
að erfitt mundi reynast að til-
taka einhvern ákveðinn atburð,
sem væri sérstaklega athyglis-
verður í því efni.
Ef alltaf eru að gerast at-
burðir, sem hafa líkurnar svona
mikið á móti sér, hvað er það
þá sem greinir ósennilega eða
ótrúlega tilviljun frá hversdags-
legu eða sennilegu atviki ? í
happdrættinu sem áður var um
getið, voru vinningslíkur um
hæsta vinning 1 á móti 999.999,
jafnar fyrir alla selda miða. Það
var því ekkert merkilegt við það
að Jón Jónsson skyldi hljóta
vinninginn; sennileikalögmálið
lætur sig engu skipta nafn vinn-
andans.
En gerum ráð fyrir að Jón
tæki upp á því að vinna í tveim
eða þrem öðrum happdrættum.
Þá mundi sennileikalögmálið
ekki hafa þagað lengur. Það
hefði fullyrt eindregið að þetta
afrek Jóns sé óhugsandi, á þeirri
forsendu að tilviljunin ein hafi
verið að verki; því að slíkar
vinningslíkur eru næstum óskilj-
anlega litlar í samanburði við
aðrar útkomur sem hefðu eins
vel geta orðið, ef tilviljunin hefði
ein ráðið.
Kórvillan, sem liðsforingja-
efni Marryats fann ímyndað ör-
yggi í, er hvergi áþreifanlegri
en í ýmiskonar fjárhættuspili.
Margir fjárhættuspilarar hafa
þá trú, að þegar um er að ræða
spil þar sem tilviljunin ræður,
sé ráðlegt að veðja á þá útkomu
sem sjaldnast hefur komið.
Gerum ráð fyrir að þið Jón
Jónsson séuð að kasta upp pen-
ingum. Þið veðjið einni krónu
hvor á sína hlið og fyrir hvert
uppkast lejdir Jón þér að velja
hvort þú kýst heldur kórónu eða
gildi. Segjum að á vissum stað
í spilinu hafi kórónan komið upp
tíu sinnum í röð; hvort mundir
þú þá heldur veðja næst á kór-
ónuna eða gildið ? Flestir myndu
ráðleggja þér að veðja á gildið,
af því að kórónan hafi fengið
meira en sinn hlut, og þessvegna
séu meiri líkur til að gildið komi
upp, þannig að aftur nálgist
jafnvægi.
Þessari röngu ályktun verður
ekki betur lýst en með orðum
franska stærðfræðingsins Bert-
rand, sem sagði að peningurinn
væri hvorki gæddur minni né vit-
und.
,,En,“ mun einhver segja,