Úrval - 01.03.1970, Síða 31

29
Serc/ei Tolstoy lýsir hér vináttu oc/ samskiptum stórskáldanna
rússneslm, Leo Tolstoy, föður síns, oc/ Ivans Turgenevs.
TURGENEV
OG
TOLSTOY
agan um gagnkvæma
vináttu þeirra, árekstr-
ar tveggja ólíkra sjón-
armiða, tvær gjörólík-
ar manngerðir. Hversu
athyglisvert viðfangsefni mundu
ekki samskipti þessara tveggja höf-
uðskálda Rússlands vera sagn- eða
bókmenntafræðingi? Þar sem ég er
hvorugt, mun ég aðeins segja lítil-
lega frá heimsóknum Turgenevs til
Jassnai Poliana og því sem ég var
sjónarvottur að.
1856 var Tolstoy, sem þá var þeg-
ar orðinn þekktur rithöfundur, tek-
inn sem fullgildur félagi í hóp rit-
höfunda í Pétursborg. Turgenev
var helzti forvígismaður þessa fé-
lagsskapar og að sjálfsögðu hafði
faðir minn mestan áhuga á að kynn-
ast honum. Það leið heldur ekki á
löngu, þar til þeir höfðu bundizt
vináttuböndum. Turgenev var að-
laðandi persónuleiki. Hann hafði
þegar öðlazt frægð sem rithöfundur
og hafði djúpstæð áhrif á föður
minn. Hann varð manna fyrstur til
að viðurkenna hæfileika hans og
hann var einnig tíu árum eldri en
hann. Þð var því engan veginn und-
arlegt, þótt faðir minn kæmist und-
ir áhrifavald hans. En það stóð ekki
lengi. Faðir minn losaði sig smám
samn undan þeim áhrifum og kaus
að standa á eigin fótum. Eftir það
deildu þeir stöðugt hart um flest-
ar meiginskoðanir sinar. Turgenev
var einn þeirra manna, sem alltaf
varð að halda samræðum uppi, og
faðir minn var ekki ætíð þolinmóð-
ur hlustandi, þegar skoðanir ann-
arra áttu í hlut. Vinátta þeirra tók
að dvína og eftir ákafa deilu, slitn-
uðu tengslin milli þeirra til fulls.
Þetta var engin tilviljun, heldur
eðlileg afleiðing af hinu ólíka lífs-
viðhorfi þeirra og skapgerð.
í sautján ár höfðu þeir ekkert